Τροφές που «σαμποτάρουν» τον εγκέφαλό μας

Έχουμε ακούσει διάφορα για τα τρόφιμα που ενισχύουν τον εγκέφαλο, όπως τα μούρα και ο σολομός που ενισχύουν τη μνήμη και κρατούν τον εγκέφαλο σε εγρήγορση. Αλλά τι γίνεται με τους γνωστούς ενόχους που προκαλούν βλάβες στο μυαλό μας, όπως η «ομίχλη» του εγκεφάλου, ή χειρότερα, το Αλτσχάιμερ;  Ειδικοί νευροεπιστήμονες τονίζουν τα τελευταία χρόνια ότι, όπως αποδεικνύεται, οι τροφές που πρέπει να αποφεύγουμε παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο με αυτές που πρέπει να καταναλώνουμε.

Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες

Η ζάχαρη είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα επεξεργασμένων υδατανθράκων. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα σιτηρά όπως το λευκό αλεύρι.  Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) αυτών των υδατανθράκων είναι υψηλός, πράγμα που σημαίνει ότι αφομοιώνονται εύκολα από το σώμα και μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα. Η ύπαρξη υπερβολικών ποσοτήτων τροφίμων με υψηλό GI έχει συσχετισθεί με βλάβες της λειτουργίας του εγκεφάλου. Επίσης, όσο υψηλότερο είναι το σάκχαρο στο αίμα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη, ο οποίος έχει συνδεθεί με τη νόσο του Alzheimer.

Ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για τα ψάρια, ιδιαίτερα τα μεγάλα που ζουν περισσότερο και συνεπώς συσσωρεύουν περισσότερο από αυτή τη νευροτοξίνη, τον υδράργυρο.  Επηρεάζει τη γνωστική μας ικανότητα, κυρίως την παρεγκεφαλίδα, το τμήμα δηλαδή του εγκεφάλου που ελέγχει την ισορροπία, το συντονισμό και την όραση. Περιορίστε την κατανάλωση ψαριών όπως του τόνου και του ξιφία.  Ο σολομός, οι σαρδέλες και το σκουμπρί, από την άλλη πλευρά, είναι χαμηλά σε υδράργυρο και έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φιλικά για τον εγκέφαλο ωμέγα-3.

Ακόρεστα λιπαρά και μερικώς υδρογονωμένα έλαια

Τα τρανς υπάγονται στην κατηγορία των ακόρεστων λιπαρών που μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία του εγκεφάλου καθώς μπορούν να προκαλέσουν αύξηση των βήτα-αμυλοειδών πεπτιδικών πλακών και συνεπώς του κινδύνου για γνωστικές διαταραχές.  Ακόμη πιο επιβλαβή είναι τα τεχνητά trans λιπαρά, τα οποία μπορούν να βρεθούν στα συσκευασμένα και τα τηγανητά τρόφιμα, όπως τα μπισκότα, το έτοιμο ποπ κορν, τα muffins ή τα έτοιμα κέικ.  Δεν υπάρχει κανένας λόγος να καταναλώνουμε τρόφιμα που αναγράφουν "μερικώς υδρογονωμένα έλαια" στον κατάλογο των συστατικών τους. Είναι ο κωδικός για τα trans-λιπαρά , τα οποία, εκτός από την αύξηση του κινδύνου παχυσαρκίας και των καρδιοπαθειών, βλάπτουν και το μυαλό μας. Από την άλλη, η υπερβολική κατανάλωση τηγανητών συμβάλλει στη δημιουργία φλεγμονών και στο μειωμένο όγκο του εγκεφάλου.

Προστιθέμενη ζάχαρη-ζαχαρούχα αναψυκτικά και ροφήματα-τεχνητά γλυκαντικά

Η περίσσεια ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει αιχμές ινσουλίνης και φλεγμονή με αποτέλεσμα την αγγειακή και νευρωνική βλάβη, τονίζουν οι ειδικοί. Οι μεγάλες ποσότητες σακχάρου προκαλούν τον ερεθισμό και τη δυσλειτουργία του ιππόκαμπου, του κέντρου ελέγχου της μνήμης του εγκεφάλου. Τα ποτά με ζάχαρη όπως τα ενεργειακά ποτά, οι χυμοί και τα αναψυκτικά μπορεί επίσης να είναι επιβλαβή για τον εγκέφαλο, αυξάνοντας τον κίνδυνο για Alzheimer, άνοια αλλά και διαβήτη. Τέλος, τα πρόσθετα και τεχνητά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένη μνήμη και σε γνωσιακή πτώση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας φρουκτόζης θα μπορούσε επίσης να παρεμποδίσει τον τρόπο με τον οποίο τα εγκεφαλικά κύτταρα χρησιμοποιούν και αποθηκεύουν τη ζάχαρη για την ενέργεια που απαιτείται στην ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων και της μάθησης.

Επεξεργασμένα τρόφιμα και fast food

Πρόκειται για τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, λίπη και ζάχαρη. Πατατάκια, έτοιμα γεύματα και σάλτσες υπάγονται στην κατηγορία των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων. Δεν έχουν μόνο πολλές θερμίδες, αλλά υπολείπονται σημαντικά σε θρεπτικά συστατικά. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο fast food καθώς έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν συχνά γρήγορο φαγητό έχουν 40% υψηλότερο κίνδυνο για κατάθλιψη και παρακμή της γνωστικής λειτουργίας.

Αλκοόλ

Οι αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ στο σώμα είναι πολλές και περιλαμβάνουν το σοβαρό αντίκτυπο και στον εγκέφαλό μας. Η τακτική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μεταβολικές αλλαγές στο σώμα και να διαταράξει τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται από τον εγκέφαλο για τους σκοπούς της επικοινωνίας. Επίσης, οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στο αλκοόλ μπορεί να αναπτύξουν ανεπάρκεια της βιταμίνης Β1 που με τη σειρά της, μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους των εγκεφαλικών διαταραχών.

Φωτεινή Πουρνάρα