Ακόμη και μόνο με την μυρωδιά ή την όψη ενός φαγητού, το συκώτι μας προετοιμάζεται για την πέψη

Η μυρωδιά, η όψη, ακόμη και μόνο η σκέψη ενός αγαπημένου μας φαγητού μπορεί να μας προκαλέσει σιελόρροια. Αυτό το αντανακλαστικό μας προετοιμάζει για την πέψη, καθώς χρειαζόμαστε το σάλιο για να βοηθήσουμε τη διαδικασία της μάσησης. Αλλά, αυτό μπορεί να μην είναι το μόνο που προετοιμάζει τον οργανισμό μας για τις πεπτικές διαδικασίες. Άλλες γνωστές φυσιολογικές αλλαγές που προκαλούνται από την αισθητική αντίληψη των τροφίμων είναι η αύξηση του καρδιακού ρυθμού και η απελευθέρωση των πεπτικών ενζύμων. Αυτές οι αποκρίσεις στην πρόσληψη τροφής προετοιμάζουν τον οργανισμό και επιτρέπουν τον γρήγορο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών και την αποτελεσματική απομάκρυνση από την κυκλοφορία αργότερα. Ωστόσο, ο ρόλος των περιφερειακών οργάνων που παίρνουν μέρος σε αυτές τις διαδικασίες δεν είναι πολύ καλά κατανοητός μέχρι τώρα.

Πρόσφατη μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές από το Ινστιτούτο Max Plank της Γερμανίας δείχνει ότι το συκώτι ενεργοποιείται επίσης από την όψη και τη μυρωδιά του φαγητού προσδοκώντας τις προαπαιτούμενες μεταβολικές αλλαγές για την πρόσληψη τροφής. Μέσα από διάφορους ελέγχους υψηλής λεπτομέρειας, οι συγγραφείς ανακάλυψαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα τρόφιμα ενεργοποιούν παροδικά την ηπατική σηματοδότηση για να προετοιμάσει το συκώτι για την πρόσληψη των θρεπτικών ουσιών. Η σχετική μοριακή πορεία έχει διασαφηνιστεί και η συγκεκριμένη μελέτη δημοσιεύθηκε στο Cell.

Αφού φάμε, η ινσουλίνη του αίματος και το επίπεδο των θρεπτικών ουσιών αυξάνονται και αυτό, με τη σειρά του, ενεργοποιεί το ήπαρ μέσα από τους υποδοχείς mTOR και ER. Οι οδοί σηματοδότησης του συκωτιού προκαλούν την προσαρμογή του ER για να αυξήσουν την ικανότητα αναδίπλωσης πρωτεϊνών που είναι απαραίτητη για τις μεταβολικές δραστηριότητες. Μια προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell το 2015 από μια άλλη ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι η αισθητηριακή αντίληψη της τροφής στα εργαστηριακά ποντίκια αρκούσε για να ενεργοποιήσει τις νευρικές οδούς που τροφοδοτούνται κανονικά από το φαγητό. Η νέα μελέτη της ομάδας του Jens Bruning, ενός ενδοκρινολόγου και γενετιστή που διευθύνει το Ινστιτούτο Μελέτης Μεταβολισμού στο Max Planck στην Κολωνία, βασίστηκε σε αυτή την παλαιότερη έρευνα, με επίκεντρο τον τρόπο με τον οποίο οι αλλαγές σε αυτές τις νευρικές οδούς έστειλαν σήματα που επηρέασαν τις μεταβολικές δραστηριότητες στο ήπαρ.

Φαίνεται ότι και μόνο η όψη ή η μυρωδιά της τροφής κάνει το ήπαρ να αρχίσει να παράγει πρωτεΐνες που με τη σειρά τους, προκαλούν ειδικές αντιδράσεις σε άλλα μέρη του πεπτικού συστήματος, αλλαγές που συνήθως προκαλούνται από την κατανάλωση φαγητού. Και αυτό μας προκαλεί μια ισχυρή επιθυμία να φάμε πραγματικά το φαγητό που μόλις έχουμε δει ή μυρίσει. Ο Brüning δήλωσε ότι "αυτό το εύρημα αλλάζει την άποψή μας για μία από τις πιο θεμελιώδεις διαδικασίες στο σώμα. Η αντίληψη της τροφής στον εγκέφαλο ενεργοποιεί το ήπαρ με τέτοιο τρόπο ώστε να αρχίζει να προετοιμάζεται να δεχθεί τα θρεπτικά συστατικά που περιμένει να έρθουν. Η έρευνά μας δείχνει ότι αυτές οι αλλαγές στο ήπαρ συμβαίνουν σε απάντηση στο ότι τα ποντίκια βλέπουν και μυρίζουν το φαγητό”.

Η μετάφραση αυτής της προκλινικής έρευνας σε ζώα στους ανθρώπους και οι πιθανές θεραπευτικές συνέπειες αυτών των ευρημάτων, ιδίως στις παθολογικές καταστάσεις ασθενειών όπως ο διαβήτης και η παχυσαρκία, αποτελούν ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο. «Υπάρχει μια πιθανότητα ότι αυτή η προετοιμασία του ήπατος που εξαρτάται από την αισθητική της τροφής μπορεί να διαταραχθεί στην παχυσαρκία. Θα μπορούσε να είναι ένας μηχανισμός που συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη "σχολιάζει ο Brüning. "Η παχυσαρκία μπορεί να αφήσει το συκώτι απροετοίμαστο για την αναδίπλωση των πρωτεϊνών μετά το φαγητό, πράγμα που με τη σειρά του θα μπορούσε να διαταράξει την κανονική απόκριση της ινσουλίνης. Αυτό είναι κάτι που σκοπεύουμε να εξετάσουμε σε μελλοντικές μελέτες που θα χρησιμοποιούν παχύσαρκα ποντίκια ".

Φωτεινή Πουρνάρα