Εναλλακτικά φυτικά θαλασσινά κανείς;

Η κατανάλωση τροφών που βασίζονται στα φυτά βοηθά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου περιβάλλοντος. Η καλλιέργεια φυτών για την παραγωγή τροφίμων απαιτεί πολύ λιγότερους πόρους, ειδικά νερό, συγκριτικά με την κτηνοτροφία. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι εάν περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούσαν μια φυτική διατροφή, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε την αναπαραγωγή ψαριών και ζώων σε εργοστάσια, επιτρέποντας έτσι στα υπεραλιευμένα ή υπό εξαφάνιση θαλάσσια είδη να επιστρέψουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Είτε ήδη απολαμβάνετε μια φυτική διατροφή είτε θέλετε να δοκιμάσετε κάτι καινούργιο, όταν αντικαθιστάτε τα ψάρια και τα οστρακοειδή με φυτικά τρόφιμα, δεν συμβάλλετε απλώς στη διατήρηση αυτών των ειδών αλλά και στη μείωση της επιβλαβούς ιχθυοκαλλιέργειας και των πρακτικών υπεραλίευσης που ρυπαίνουν και καταστρέφουν τους ωκεανούς μας.

Οι ωκεανοί μας απειλούνται πράγματι, αλλά όχι μόνο από τα μικροπλαστικά.  Μια έκθεση της Nature Communications του 2016  διαπίστωσε ότι έχουν αλιευθεί πολύ περισσότερα ψάρια παγκοσμίως από ό,τι θα έπρεπε μεταξύ 1950 και 2010, οδηγώντας σε απότομη μείωση του αριθμού τους. Η βιομηχανική αλιεία χρησιμοποιεί μεγάλα εμπορικά μηχανήματα που παγιδεύουν και θανατώνουν στα δίχτυα όχι μόνο ψάρια αλλά και φάλαινες, δελφίνια και χελώνες. Η υδατοκαλλιέργεια από την άλλη, δημιουργεί πλήθος κινδύνων για την υγεία και το περιβάλλον. Υπάρχει φυσικά και το ηθικό ζήτημα της βάναυσης μεταχείρισης των ζώων, κάτι που συχνά παραβλέπεται όταν πρόκειται για τα θαλάσσια πλάσματα. Επιστημονικά στοιχεία έχουν διαπιστώσει ότι τα ψάρια, τα καβούρια, οι αστακοί και τα άλλα καρκινοειδή αισθάνονται σωματικό και συναισθηματικό πόνο.

Τα τελευταία χρόνια, κυρίως στην Αμερική, έχουν εμφανιστεί κάποιες επιχειρηματικές προσεγγίσεις για τη δημιουργία βιώσιμων εναλλακτικών στα δημοφιλή προϊόντα θαλασσινών που δεν είναι μόνο γευστικές αλλά και υγιεινές.  Το Sophie's Kitchen με έδρα την Καλιφόρνια ήταν η πρώτη επιχείρηση που το 2011 κυκλοφόρησε μια σειρά από κονσέρβες τόνου φυτικής προέλευσης όπως και  κατεψυγμένα μπιφτέκια καβουριού, φιλέτα ψαριού και γαρίδες. Τα προϊόντα είναι απαλλαγμένα από σόγια και γλουτένη. Τα βασικά συστατικά τους είναι το δημοφιλές φυτό στην ιαπωνική κουζίνα konjac και το κίτρινο μπιζέλι. Ο ιδρυτής της εταιρίας Eugene Wang έφτιαχνε χορτοφαγικά προϊόντα για περισσότερα από 25 χρόνια, αλλά αποφάσισε να ειδικευτεί σε θαλασσινά vegan όταν η μικρή κόρη του (η εταιρεία πήρε το όνομά της) παρουσίασε μια σοβαρή αλλεργία στα οστρακοειδή.

Εδώ και τρία χρόνια,  παρατηρήθηκε αύξηση της ζήτησης φυτικών προϊόντων, ειδικά στη σφαίρα των θαλασσινών και αρκετοί νέοι επιχειρηματίες επενδύουν στις βιώσιμες αυτές εναλλακτικές. Το Ocean Hugger Foods στη Νέα Υόρκη έχει μπει δυναμικά στον τομέα των εστιατορίων και των υπηρεσιών εστίασης με τον ωμό τόνο Ahimi,  για χρήση σε πιάτα όπως  sushi, ceviche, tartare και crudo. Η εταιρεία μετέτρεψε τη ντομάτα σε sushi τόνου και σχεδιάζει να κυκλοφορήσει σύντομα μια εναλλακτική λύση για χέλι που βασίζεται σε μελιτζάνα καθώς και ένα υποκατάστατο σολομού από καρότο. Σύμφωνα με τον Benzaquen, τον ιδρυτή της εταιρίας, το πρώτο εστιατόριο που προσέφερε το προϊόν  (το Westcoast Poke στο Βανκούβερ του Καναδά), πούλησε πάνω από 140 κιλά Ahimi τον πρώτο κιόλας μήνα. Λόγω της μεγάλης ζήτησης, η εταιρία σχεδιάζει να πωλεί το Ahimi παγκοσμίως. Παρασκευασμένο ως  μια εναλλακτική λύση για τον τόνο ahi, με πλούσια «κρεάτινη» γεύση, το Ahimi παρασκευάζεται με πέντε απλά συστατικά με βασικότερο την ντομάτα, της οποίας η υφή και η γεύση μεταμορφώνονται με μια ειδική τεχνική. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, οι ντομάτες είναι πλούσιες σε γλουταμινικό οξύ, την πηγή της umami γεύσης και το umami είναι η ίδια γεύση που υπάρχει στον τόνο και το ρύζι και τα φύκια, όλα δηλαδή τα συστατικά που βρίσκονται  στο sushi.  Εκτός από τους χορτοφάγους, τους vegans  και τους flexitarians, το Ahimi απευθύνεται σε άτομα με αλλεργίες στα θαλασσινά ή σε άτομα που επιλέγουν να μην καταναλώνουν ωμό ψάρι για λόγους ασφαλείας, όπως οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν ανοσοανεπάρκεια.  Προτείνεται επίσης σε όσους αναζητούν καθαρά φυτικά προϊόντα ή αποφεύγουν τον τόνο και άλλα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση για λόγους βιωσιμότητας.

Με ένα Master στη θαλάσσια βιοποικιλότητα και διατήρηση από το Scripps Institution of Oceanography, η Dominique Barnes έχει επίσης βιώσει από πρώτο χέρι τις καταστροφικές επιπτώσεις της εμπορικής παραγωγής θαλασσινών στους ωκεανούς. Αποφασισμένη να βρει μια λύση, συνεργάστηκε με την απόφοιτη βιοϊατρικής μηχανικής Michelle Wolf  και ξεκίνησαν την New Wave Foods, η οποία αναπτύσσει εναλλακτικές λύσεις για γαρίδες φυτικής προέλευσης, τόσο σε ακατέργαστη όσο και σε τραγανά τρίματα από το 2015. Η εταιρία που εδρεύει στο Σαν Φρανσίσκο υιοθετεί μια παρόμοια προσέγγιση με την Ocean Hugger, εστιάζοντας αρχικά στη διάθεση των προϊόντων της που βασίζονται στα φύκια σε προμηθευτές υπηρεσιών εστίασης και σε εστιατόρια.

Τέλος, η Good Catch Foods με έδρα τη Νέα Υόρκη πρόκειται να λανσάρει το 2019 την γκάμα των vegan εναλλακτικών προϊόντων της για τόνο, καβούρι και burgers ψαριών. Ιδρύθηκε το 2016 και τα προϊόντα της που προέρχονται από ένα μείγμα έξι οσπρίων, μπιζέλια, σόγια, ρεβίθια,  φακές, φασόλια και φάβα, συνδυασμένα με ένα λάδι από θαλασσινά άλγη που προσθέτει μια γεύση umami, υπόσχονται υγιεινές απολαύσεις με βιώσιμη προσέγγιση.

Εάν η σημερινή ανάπτυξη του τομέα των τροφίμων και ποτών με βάση τα φυτά βρει αγοραστική ανταπόκριση, το μέλλον για τους καινοτόμους, καθώς και για τους ωκεανούς μας, θα μπορούσε να είναι ρόδινο. Πρόκειται για μια αρκετά επαναστατική κίνηση στον κόσμο των φυτικών τροφών που θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις στη μείωση της υπεραλίευσης για τα επόμενα χρόνια.

Φωτεινή Πουρνάρα