Κρίταμο: Το βότανο του γιαλού που δυναμώνει το ανοσοποιητικό και είναι γεμάτο βιταμίνη C!
Το κρίταμο είναι μικρό φυτό που φυτρώνει συνήθως σε βραχώδεις παραθαλάσσιες περιοχές. Είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπεύτηκες του ιδιότητες. Περιέχει σε σημαντικές ποσότητες αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες. Είναι εξαιρετικό ορεκτικό, τονωτικό και καθαρτικό. Νοστιμίζει τις σαλάτες, δίνει ιδιαίτερη γεύση σε αρωματικές ή πικάντικες σάλτσες που συνοδεύουν ψάρια και κρέατα ή γίνεται τουρσί. Σήμερα εκτός από την διατροφική του αξία αναγνωρίζεται και χρησιμοποιείται και από την βιομηχανία καλλυντικών.
Η επιστημονική ονομασία του είναι crithmum maritimum (κρίθμον το παράλιον), φυτρώνει στις ακρογιαλιές, πάνω στα βράχια όπου υπάρχει λίγη άμμος, αντέχοντας τη δύναμη του ανέμου, ποτιζόμενο με την αλμύρα της θάλασσας. Ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων. Στην ίδια οικογένεια ανήκουν σέλινο, μαϊντανός, καρότο, μάραθο, άνηθος, κύμινο κ.ά.. O βλαστός και τα φύλλα του, όταν τα τρίψετε, αναδίδουν ένα ευχάριστο άρωμα. Σε ορισμένες περιοχές το λένε και αρμύρα.
Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Είναι το Κρίθμον του Διοσκουρίδη ο οποίος αναφερόμενος σε αυτό γράφει: «λαχανεύεται εφθόν τε και ωμόν εσθιόμενον, και ταριχεύεται εν άλμη». Οι αρχαίοι έλληνες κατά μία εκδοχή το ονόμασαν έτσι λόγω της ομοιότητας των σπόρων του φυτού με αυτούς του κριθαριού. Από τα χρόνια του Ιπποκράτη θεωρείται φυσικό ιατρικό με διουρητικές, εμμηναγωγικές, αποτοξινωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση ηπατικών, εντερικών και νεφρικών δυσλειτουργιών. Ο Πλίνιος αναφέρει ανάλογες ιδιότητες του φυτού. Στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί για θεραπευτικούς σκοπούς η ρίζα, τα φύλλα και οι καρποί του φυτού. Από τον 16ο αιώνα το κρίταμο μπήκε στις διατροφικές συνήθειες των Ευρωπαίων. Στη Γαλλία το έλεγαν βότανο του Αγίου Πέτρου. Χαρακτηριστική ήταν η συνήθεια των θαλασσοπόρων να κουβαλούν μαζί τους μεγάλες ποσότητες κρίταμου ως αντίδοτου για το σκορβούτο. Οι νεαροί βλαστοί και τα φύλλα του συλλέγονται από Απρίλιο έως Ιούνιο και διατηρούνται στην άλμη. Χρησιμοποιούνται στις σαλάτες, ενώ οι βλαστοί και τα άνθη του τηγανίζονται στις ομελέτες, προσδίδοντας ιδιαίτερη γεύση.
Το φυτό περιέχει πολυάριθμα θρεπτικά συστατικά: ιώδιο (απαραίτητο για τη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδούς), μεταλλικά άλατα, μικρές συγκεντρώσεις βιταμίνης Ε, C και Κ. Δρα ως ορεκτικό, διουρητικό, χωνευτικό, αντιμικροβιακό, καθαριστικό του αίματος και ευεργετικό στο συκώτι. Το κρίταμο είναι καλό διουρητικό και δραστηριοποιεί την λειτουργία των νεφρών. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και δρα κατά του μετεωρισμού. Λίγες σταγόνες από το αιθέριο έλαιο του φυτού βοηθούν στη χώνεψη. Σήμερα χρησιμοποιείται και στην βιομηχανία των καλλυντικών ως βασικό συστατικό για την δημιουργία κρεμών προσώπου, μιας και η δράση του κατά του αντιοξειδωτικού στρες συμβάλλει στην διατήρηση της νεανικής επιδερμίδας. Ακόμα, σε μορφή γέλης (gel), είναι ιδανικό για μασάζ στο πρόσωπο και τον λαιμό. Βοηθά στη μείωση των λεπτών ρυτίδων και των σκοτεινών κύκλων γύρω από τα μάτια. Σε μορφή εκχυλίσματος έχει βακτηριοκτόνο και αντιπυτιριδική δράση.
Φωτεινή Πουρνάρα
