Τσουκνίδα, ένα πολύτιμο ζιζάνιο

Η τσουκνίδα ανήκει στο γένος φυτών Urtica της οικογένειας Urticaceae. Το όνομα τους προέρχεται από το λατινικό ουσιαστικό uro που σημαίνει κάψιμο, ακριβώς λόγω του τσουξίματος που προκαλεί όταν έρχεται σε επαφή με το δέρμα. Στην Ελλάδα είναι γνωστή από πολύ παλιά. Ο Ιπποκράτης στα βιβλία του τα σχετικά με τα βότανα και τα οφέλη τους ανέφερε πολλές διαφορετικές φυσικές θεραπείες για διάφορες ασθένειες με βάση το φυτό αυτό, ενώ ο Γαληνός την συνιστούσε ως διουρητικό και καθαρτικό.

Είναι πλούσια σε βιταμίνες A, C, E, Κ, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, φυλλικό οξύ και σε καλά λιπαρά οξέα. Είναι καλή πηγή ασβεστίου και φλαβονοειδών που είναι αντιοξειδωτικά. Περιέχει σίδηρο και πολλά ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, σελήνιο και ψευδάργυρο, σε αρκετά μεγάλες συγκεντρώσεις. Περιέχει επίσης και πολλά φυτοχημικά στοιχεία όπως το λυκοπένιο, β-καροτένιο, καφεϊκό οξύ και βεταΐνη, ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση έναντι της δημιουργίας ελεύθερων ριζών. 

Η απουσία οξαλικού οξέος και οξαλικών αλάτων στο φυτό αυτό, βοηθά στην απορρόφηση ακόμα περισσότερης ποσότητας σιδήρου από τον οργανισμό, κάτι που δεν συμβαίνει με όλα τα λαχανικά που περιέχουν φυτικό σίδηρο, με αποτέλεσμα να τα τρώμε αλλά να μην απορροφούμε τον σίδηρο τους. Επιπλέον, η μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C βοηθά ακόμα περισσότερο στην ολική απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Η περιεκτικότητα της σε σεκρετίνη (εκκριματίνη), διεγείρει το πάγκρεας για την παραγωγή ινσουλίνης βοηθώντας στη διατήρηση της ευγλυκαιμίας στους διαβητικούς. Η ισταμίνη που περιέχει, προσφέρει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση στα παρασκευάσματα και τα καταπλάσματα από το φυτό αυτό, ικανή να ανακουφίσει συμπτώματα φλεγμονών.

Η περιεκτικότητα της τσουκνίδας σε όλες αυτές τις ουσίες προσδίδει στα διατροφικά παρασκευάσματα και τα αφεψήματα που φτιάχνονται από αυτήν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Έτσι τα παράγωγα της τσουκνίδας έχουν στυπτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες, είναι τονωτικά, αντιφλεγμονώδη, αναλγητικά, αιμοστατικά, αντιδιαβητικά και διουρητικά. 

Χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη του φυτού σε διαφορετικές κατά περίπτωση χρήσεις. Τα φύλλα, οι μίσχοι και η ρίζα της μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αφεψήματα, για την παρασκευή τσαγιού, βάμματος ή καταπλασμάτων. Μπορεί όμως και να καταναλωθεί ως χορταρικό σε πολλές συνταγές στην κουζίνα μας.

Όπως όλα τα θεραπευτικά βότανα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να βοηθήσουμε την υγεία μας, έτσι και με την τσουκνίδα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, να μην κάνουμε υπερβολές στην χρήση και να μην θεωρούμε το οποιοδήποτε βότανο ή φυτό πανάκεια για όλα τα προβλήματα που απασχολούν την υγεία μας. Η χρήση της τσουκνίδας μπορεί να μην είναι ιδανική για διάφορες ασθένειες ή παθήσεις και για αυτόν τον λόγο καλό θα είναι να προηγείται η συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, ιδίως αν λαμβάνουμε κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή.