Μπορεί η κοιλιοκάκη να επηρεάσει τον εγκέφαλο;

 Ως αταξία (ataxia) χαρακτηρίζεται από τους γιατρούς μια ομάδα νευρολογικών διαταραχών που επηρεάζουν κυρίως το συντονισμό, την ομιλία και την ισορροπία, αλλά μπορεί να επιδράσει παράλληλα στην κατάποση και την όραση. Μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους, να έχει κληρονομικό υπόβαθρο ή μπορεί να αναπτυχθεί και χωρίς γνωστή αιτία (ιδιοπαθής). Η αταξία γλουτένης είναι μια αυτοάνοση απόκριση μετά την κατανάλωση τροφών που περιέχουν γλουτένη. Τα σημάδια και τα συμπτώματα της αταξίας μπορεί να αναπτυχθούν σταδιακά και να διαφέρουν ηλικιακά από άτομο σε άτομο.

Όταν η κατανάλωση γλουτένης προκαλεί το σώμα σας να επιτεθεί στους ιστούς του, υποφέρετε από μια αυτοάνοση κατάσταση που προκαλείται από τη γλουτένη και μπορεί να έχει τρεις μορφές: την κοιλιοκάκη (βλάβη στο λεπτό έντερο), την ερπητοειδή δερματίτιδα (βλάβη του δέρματος) και την αταξία της γλουτένης (βλάβη στον εγκέφαλο). Στην τελευταία περίπτωση, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στην παρεγκεφαλίδα, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον συντονισμό της κίνησης σε δραστηριότητες όπως η ομιλία, το περπάτημα ή το τρέξιμο, καθώς και τον έλεγχο της στάσης και της ισορροπίας. Σε πολλές περιπτώσεις, η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη, αν και μια αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της κατάστασης, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Η αταξία γλουτένης είναι μια σχετικά πρόσφατα γνωστή ασθένεια, με αμφιλεγόμενη αναγνώριση, που διχάζει την ιατρική κοινότητα. Ωστόσο, αυξανόμενα είναι τα περιστατικά ατόμων με ευαισθησία σε κοιλιοκάκη ή στη γλουτένη που υποφέρουν από συμπτώματα παρόμοια με εκείνα που παρατηρούνται σε αυτή τη μορφή αταξίας. Η σχέση μεταξύ γλουτένης και αταξίας έχει μελετηθεί σχετικά πρόσφατα και δεν έχουν όλοι οι γιατροί επίγνωση της πιθανής συσχέτισης. Αυτό σημαίνει ότι είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη και την κοιλιοκάκη να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε συμπτώματα όπως ζάλη, απώλεια ισορροπίας και δυσκολία στο περπάτημα ή σε προβλήματα με την άρθρωση και την προφορά των λέξεων που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν την παρουσία της διαταραχής ώστε να ενημερώσουν ανάλογα τους γιατρούς τους. Ισχύει επίσης και το αντίθετο, δηλαδή, όσοι έχουν ανεξήγητα συμπτώματα αταξίας θα πρέπει να ανακαλύψουν αν πάσχουν από κοιλιοκάκη ή έχουν ευαισθησία στη γλουτένη.

Εκτός από την αταξία, η κοιλιοκάκη έχει επίσης συσχετιστεί με ένα ευρύ φάσμα περιφερειακών νευροπαθειών, μουδιάσματος, μυρμηγκιάσματος ή άλλων διαπεραστικών αισθήσεων στα χέρια και τα πόδια, σε νεύρα δηλαδή που υπάρχουν εκτός του νωτιαίου μυελού και του εγκεφάλου. Τα περισσότερα περιφερικά νευρικά συμπτώματα είναι σχετικά ήπια και επιβεβαιώνονται από βιοψία στο δέρμα. Κάποια ωστόσο, μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία και απώλεια αισθήσεων αν δεν θεραπευτούν. Η "ομίχλη" του εγκεφάλου είναι μια άλλη συνηθισμένη κατάσταση μεταξύ των ασθενών με κοιλιοκάκη που μπορεί να σχετίζονται με νευρική και εγκεφαλική δυσλειτουργία, αν και δεν έχουν διεξαχθεί μελέτες που να αποδεικνύουν απόλυτη σύνδεση. Η παρεγκεφαλίδα έχει εμπλακεί σε ορισμένες γνωστικές και μαθησιακές διαδικασίες, οπότε δεν είναι παράλογο να υποθέσουμε ότι το ίδιο είδος επίδρασης που προκαλεί αταξία συμβάλλει επίσης σε γνωστικά προβλήματα και σε ό,τι έχει να κάνει με τη μνήμη ή τη «σαφή και ξεκάθαρη σκέψη».

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγές: verywell.com, nytimes.com