Λουΐζα, το λεμονάτο «χόρτο του Θεού»

Αν αγαπάτε το λαμπερό, ζωντανό άρωμα ενός φρεσκοτριμμένου λεμονιού, τότε θα λατρέψετε τη λουΐζα. Με την επιστημονική ονομασία Aloysia citrodora, ο πολυετής θάμνος που ανήκει στην οικογένεια Verbenacea, είναι γνωστή ως Lemon verbena και στη χώρα μας ως λεμονόχορτο, «χόρτο του Θεού» ή «χόρτο του σταυρού».  Η καταγωγή του εντοπίζεται στη Νότια Αμερική, συγκεκριμένα στη Χιλή, το Περού, την Αργεντινή και την Ουρουγουάη. Το φυτό ήρθε στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα από τους Ισπανούς. Μέχρι τον 18ο αιώνα, καλλιεργήθηκε στην περιοχή της Μεσογείου και ταυτόχρονα έφτασε στη Βόρεια Αμερική.

Πολλοί σημαντικοί αρχαίοι πολιτισμοί θεωρούσαν τη λουΐζα ιερό φυτό. Στην πραγματικότητα, ένας αιγυπτιακός μύθος μας λέει ότι το φυτό φύτρωσε όταν η θεά Isis δάκρυσε για να θρηνήσει το θάνατο του θεού Osiris. Η λουΐζα ονομαζόταν "herba sacra" (ιερό βότανο) από τους Ρωμαίους και "ιερό φυτό" από τους αρχαίους  Έλληνες που την χρησιμοποιούσαν για να σκουπίζουν τους βωμούς των ναών. Τέλος, η λουΐζα συνδέεται με ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της χριστιανικής πίστης καθώς λέγεται ότι το βότανο σταμάτησε την αιμορραγία των τραυμάτων του Ιησού όταν ήταν σταυρωμένος. Αυτός είναι ίσως ο λόγος για τον οποίο ονομάζεται «χόρτο του σταυρού».

Το φυτό έχει λεπτά στελέχη με μακριά ανοιχτοπράσινα φύλλα και όμορφα, μοβ, λευκά ή πράσινα άνθη με χαρακτηριστικό έντονο άρωμα που θυμίζει λεμόνι. Παρόλο που η αρχική του διαδεδομένη χρήση ήταν ως πρόσθετο τροφίμων και αρωμάτων, οι παραδοσιακές χρήσεις του ως φαρμακευτικό βότανο έχουν επανέλθει στο προσκήνιο, ειδικά μετά από κάποιες σύγχρονες έρευνες που του αποδίδουν μια πληθώρα μοναδικών ευεργετικών για την υγεία ιδιοτήτων.

Περιέχει οργανικά χημικά όπως πτητικά έλαια (κιτρονελλάλη, κιτράλη, λιναλόλη), τερπενοειδή, φαινολικά οξέα και φλαβονοειδή όπως η λουτεολίνη η οποία είναι γνωστή για τις αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές της ιδιότητες.  Το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από τη λουΐζα διαθέτει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ενώσεις και εκτός από τις φαρμακευτικές του χρήσεις, χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή αρωμάτων και καλλυντικών.

Οφέλη για την υγεία

• Σύμμαχος στην απώλεια βάρους

Το τσάι που παρασκευάζεται από τα φύλλα αυτού του βοτάνου είναι γνωστό ότι είναι αποτελεσματικό στην απώλεια βάρους. Περιέχει μόνο 2 θερμίδες και βοηθά στη μείωση της επιθυμίας για φαγητό.

• Βοηθά στην συντήρηση των μυών

Αυτή είναι μια ιδιότητα που δεν θα βρείτε σε πολλά βότανα. Μπορεί να λειτουργήσει ως συμπλήρωμα μετά από άσκηση. 

• Μειώνει τις φλεγμονές

Είναι αποτελεσματική στη θεραπεία πολυάριθμων φλεγμονωδών καταστάσεων και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου από αρθρίτιδα.

• Ενισχύει το ανοσοποιητικό

Μειώνει το οξειδωτικό στρες στο σώμα και ως εκ τούτου τις ελεύθερες ρίζες, με αποτέλεσμα να θωρακίζεται το ανοσοποιητικό.

• Βοηθά στη θεραπεία των πεπτικών προβλημάτων

Συμβάλει στη διαδικασία της πέψης και αποτρέπει την εμφάνιση σπασμών και φουσκώματος στο στομάχι λόγω των αντισπασμωδικών ιδιοτήτων του.

• Μειώνει τα επίπεδα στρες και άγχους

Έχει άμεση επίδραση στα επίπεδα των ορμονών στο σώμα και ως εκ τούτου εμποδίζει την εμφάνιση άγχους. Συγκεκριμένα το τσάι που παρασκευάζεται από τα φύλλα της λουΐζας είναι αποτελεσματικό στην ανακούφιση των προβλημάτων χρόνιου στρες.

• Μείωση του πυρετού

Βοηθά στη διέγερση του ιδρώτα, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος.

• Αντισυμφορητικό

Άλλη ένα ωφέλιμο χαρακτηριστικό της λουΐζας είναι οι αποχρεμπτικές της ιδιότητες. Η κατανάλωση τσαγιού λουΐζας μπορεί να χαλαρώσει τη συμφόρηση στις αναπνευστικές οδούς και να βοηθήσει στην εξάλειψη του φλέγματος στο σύστημα.

• Χρήσεις αιθέριου ελαίου λουΐζας

Το αιθέριο έλαιο παράγεται με την απόσταξη των φύλλων και του μίσχου του φυτού. Τόσο τα φύλλα όσο και το έλαιο έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες στην μαγειρική, προσθέτοντας μια λεπτή αλλά νόστιμη λεμονάτη γεύση. Σήμερα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στην κουζίνα, αλλά τα αιθέρια έλαια του φυτού παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αρωματοθεραπεία, την περιποίηση του δέρματος και το μασάζ.

• Θεραπεία της ακμής

Το αιθέριο έλαιο έχει αντισηπτικές ιδιότητες, οι οποίες συμβάλλουν στον καθαρισμό του δέρματος και την αντιμετώπιση της ακμής.

• Μείωση του εκζέματος

Πολλοί θεωρούν ότι έχει καταπραϋντική δράση στις εξάρσεις του εκζέματος.

• Καθυστερεί τα σημάδια γήρανσης

Λόγω της αντιοξειδωτικής της ιδιότητας, το λάδι λουΐζας καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, συμβάλλοντας στη μείωση των ρυτίδων και των άλλων σημαδιών γήρανσης του δέρματος.

• Βελτίωση της συγκέντρωσης

Δρώντας αγχολυτικά, η καύση του αιθέριου ελαίου έχει  αρωματοθεραπευτικά οφέλη που μπορεί να σας βοηθήσουν να απορροφήσετε και να συγκρατήσετε νέες πληροφορίες, ειδικά σε περιόδους εξετάσεων και χρονικών προθεσμιών.

• Αθλητικό μασάζ

Το αιθέριο έλαιο λουΐζας προστατεύει από τις μυϊκές βλάβες και για αυτό χρησιμοποιείται στο αθλητικό μασάζ, προάγοντας την επούλωση των καταπονημένων συνδετικών ιστών, μειώνοντας τη συσσώρευση γαλακτικού οξέος και τονώνοντας τους μυς.

• Ως εντομοκτόνο

Το αιθέριο έλαιο περιέχει αντιβακτηριακές και αντιμικροβιακές ιδιότητες που το καθιστούν αποτελεσματικό εντομοκτόνο, ιδανικό για την απολύμανση τόσο του σώματος όσο και του περιβάλλοντος. Πολλά εμπορικά προϊόντα καθαρισμού χρησιμοποιούν την λουΐζα όχι μόνο για το ευχάριστο άρωμά της αλλά γιατί σκοτώνει τα βακτηρίδια και τους ιούς, διατηρώντας ένα καθαρό και ​αρωματισμένο με φρεσκάδα σπίτι.

Φωτεινή Πουρνάρα