Διατροφικά προβλήματα: πρόκειται για μια τροφική αλλεργία ή μήπως για δυσανεξία;

Ορισμένα από τα συμπτώματα της τροφικής δυσανεξίας και της τροφικής αλλεργίας είναι παρόμοια, αλλά οι διαφορές μεταξύ τους είναι πολύ σημαντικές.  Η κατανάλωση μιας τροφής στην οποία έχουμε δυσανεξία μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε δυσάρεστα για λίγο ωστόσο, εάν έχουμε μια πραγματική αλλεργία στη συγκεκριμένη τροφή, η αντίδραση του σώματός μας σε αυτή θα μπορούσε ακόμη και να απειλήσει τη ζωή μας. Είναι απαραίτητο λοιπόν να μάθουμε τις μεταξύ τους διαφορές.

Τι είναι η τροφική αλλεργία;

Μια τροφική αλλεργία είναι μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Προκαλείται όταν το σώμα αντιλαμβάνεται ένα συστατικό στο φαγητό - συνήθως μια πρωτεΐνη - ως επιβλαβές και δημιουργεί ένα αμυντικό σύστημα (αντισώματα) για να το καταπολεμήσει. Μια αλλεργική αντίδραση προκαλείται όταν τα αντισώματα καταπολεμούν την "εισβολή" μιας διατροφικής πρωτεΐνης. Οι πιο κοινές τροφικές αλλεργίες οφείλονται στα οστρακοειδή, τα καρύδια, τα πεκάν, τα αμύγδαλα και τα φιστίκια, τα ψάρια, τα αυγά, η σόγια, το σιτάρι και το γάλα.

Τι είναι η διατροφική δυσανεξία;

Η τροφική δυσανεξία αποτελεί ένα είδος απάντησης στο πεπτικό σύστημα και όχι μια απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Εμφανίζεται όταν κάτι στο φαγητό ερεθίζει το πεπτικό μας σύστημα ή όταν ένα άτομο δεν είναι σε θέση να αφομοιώσει σωστά ή να διασπάσει το φαγητό. Η δυσανεξία στη λακτόζη, η οποία απαντάται στο γάλα και σε άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, αποτελεί τη συνηθέστερη διατροφική δυσανεξίας.

Πόσο συχνές είναι οι τροφικές αλλεργίες και οι δυσανεξίες;

Οι τροφικές αλλεργίες επηρεάζουν περίπου το 1%-4% των ενηλίκων και το 7% των παιδιών κυρίως όσα είναι κάτω των 3 ετών, αν και ορισμένα παιδιά ξεπερνούν τις αλλεργίες τους ειδικά μετά την ηλικία των 10 χρόνων.  Οι τροφικές δυσανεξίες είναι πολύ συχνότερες. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλοι κάποια μια στιγμή μπορεί να έχουμε μια δυσάρεστη αντίδραση σε κάτι που θα φάμε. Μερικοί άνθρωποι έχουν συγκεκριμένες τροφικές δυσανεξίες όπως αυτή στη λακτόζη.

Πώς μπορείτε να τις ξεχωρίσετε;

Οι τροφικές αλλεργίες μπορούν να ενεργοποιηθούν ακόμη και από μια μικρή ποσότητα τροφής και να εμφανιστούν κάθε φορά που καταναλώνετε το συγκεκριμένο φαγητό. Τα άτομα με τροφικές αλλεργίες συνιστάται γενικά να αποφεύγουν εντελώς τα τρόφιμα που τα προσβάλλουν. Από την άλλη πλευρά, οι τροφικές δυσανεξίες συχνά σχετίζονται με την ποσότητα. Τα άτομα με διατροφική ευαισθησία μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, εκτός εάν καταναλώσουν μεγάλη ποσότητα ή τρώνε συχνά το ύποπτο τρόφιμο.  Οι τροφικές αλλεργίες και οι δυσανεξίες διαφέρουν επίσης από την τροφική δηλητηρίαση, η οποία γενικά προκαλείται από αλλοιωμένα ή μολυσμένα τρόφιμα και επηρεάζει περισσότερα από ένα άτομα που τρώνε το ίδιο φαγητό. Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε αν έχετε αλλεργία ή δυσανεξία και να δημιουργήσετε ένα διατροφικό πλάνο ελέγχου των συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας;

Μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και η ποσότητα τροφής που απαιτείται για να προκαλέσει μια αντίδραση ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Εξάνθημα ή κνίδωση, Ναυτία, Σπασμωδικό πόνο στο στομάχι, Διάρροια, Φαγούρα στο δέρμα, Δυσκολία στην αναπνοή, Πόνο στο στήθος, Πρήξιμο των αεραγωγών στους πνεύμονες.

Η αναφυλαξία είναι μια πολύ σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα αλλεργική αντίδραση που συνεπάγεται απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, απώλεια συνείδησης και γενικότερη βλάβη του οργανισμού.

Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσανεξίας;

Ναυτία, Πόνος στο στομάχι, Αέρια, κράμπες ή φούσκωμα, Εμετός, Καούρα, Διάρροια, Πονοκέφαλοι, Ευερεθιστότητα ή νευρικότητα.

Τι προκαλεί τις τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες;

Οι τροφικές αλλεργίες προκύπτουν από την ευαισθησία στις χημικές ενώσεις (πρωτεΐνες) στα τρόφιμα, ακόμη και στις ενώσεις που απαντώνται φυσικά στα τρόφιμα. Είναι συχνότερες σε άτομα των οποίων τα μέλη της οικογένειας έχουν αλλεργίες, γεγονός που υποδηλώνει ότι ένας γενετικός ή κληρονομικός παράγοντας μπορεί να εμπλέκεται στην ανάπτυξη τροφικών αλλεργιών. Αναπτύσσονται αφού εκτεθείτε σε πρωτεΐνη τροφής που ο οργανισμός σας θεωρεί επιβλαβή.  Την πρώτη φορά που τρώτε τα τρόφιμα που περιέχουν την πρωτεΐνη, το ανοσοποιητικό σας σύστημα αποκρίνεται δημιουργώντας συγκεκριμένα αντισώματα καταπολέμησης των ασθενειών (ανοσοσφαιρίνη Ε ή IgE). Όταν τρώτε πάλι το ίδιο φαγητό, το σώμα ενεργοποιεί την απελευθέρωση IgE αντισωμάτων και άλλων χημικών ουσιών όπως η ισταμίνη, σε μια προσπάθεια απομάκρυνσης του πρωτεϊνικού «εισβολέα».  Η ισταμίνη είναι μια ισχυρή χημική ουσία που μπορεί να επηρεάσει το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό σωλήνα, το δέρμα ή το καρδιαγγειακό σύστημα. Τα συμπτώματα αλλεργίας εξαρτώνται από το πού στο σώμα απελευθερώνεται η ισταμίνη. Εάν απελευθερωθεί στα αυτιά, τη μύτη και το λαιμό, μπορεί να νοιώσετε σε αυτά τα σημεία φαγούρα ή να έχετε προβλήματα με την αναπνοή ή την κατάποση. Εάν η ισταμίνη απελευθερωθεί στο δέρμα, μπορεί να εμφανίσετε κνίδωση ή εξάνθημα. Εάν απελευθερωθεί στο γαστρεντερικό σωλήνα, πιθανότατα θα εμφανίσετε πόνο στο στομάχι, κράμπες ή διάρροια. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν ένα συνδυασμό συμπτωμάτων καθώς τρώνε και χωνεύουν τη συγκεκριμένη τροφή.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στη διατροφική δυσανεξία. Σε ορισμένες περιπτώσεις - όπως και με τη δυσανεξία στη λακτόζη - το άτομο στερείται των χημικών, που ονομάζονται ένζυμα και που είναι απαραίτητα για την σωστή πέψη ορισμένων πρωτεϊνών που βρίσκονται στα τρόφιμα. Επίσης είναι κοινές οι δυσανεξίες σε ορισμένα χημικά συστατικά που προστίθενται στα τρόφιμα για έξτρα, ενίσχυση της γεύσης τους και προστασία από την ανάπτυξη βακτηριδίων. Αυτά τα συστατικά περιλαμβάνουν διάφορες χρωστικές και γλουταμινικό νάτριο (MSG), έναν ενισχυτή γεύσης. Οι ουσίες που ονομάζονται θειώδη άλατα, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν φυσικά - όπως στα κόκκινα κρασιά - ή μπορούν να προστεθούν για την πρόληψη της ανάπτυξης μούχλας, αποτελούν επίσης μια πηγή δυσανεξίας για μερικούς ανθρώπους. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων απαγόρευσε τη χρήση θειικών αλάτων με ψεκασμό για τη διατήρηση των φρούτων και των λαχανικών, αλλά τα θειικά άλατα εξακολουθούν να απαντώνται φυσικά σε ορισμένα τρόφιμα. Τα σαλικυλικά είναι μια ομάδα φυσικών χημικών φυτών που βρίσκονται σε πολλά φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς , στον καφέ, τους χυμούς, την μπίρα και το κρασί. Η ασπιρίνη είναι επίσης μια ένωση της οικογένειας των σαλικυλικών. Τα τρόφιμα που περιέχουν σαλικυλικά μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην ασπιρίνη. Φυσικά, κάθε τρόφιμο που καταναλώνεται σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα.

Φωτεινή Πουρνάρα