Μόριο που παράγεται κατά τη διάρκεια του περιορισμού των θερμίδων καθυστερεί την αγγειακή γήρανση

Η αναζήτηση της αιώνιας νεότητας έχει απασχολήσει το ανθρώπινο μυαλό από την εποχή της Αρχαίας Ελλάδας. Νέες επιστημονικές ανακαλύψεις μας ενθαρρύνουν να ελπίζουμε ότι ο μύθος της αιώνιας νεότητας ίσως γίνει σύντομα πραγματικότητα. Μια πρόσφατη μελέτη προσθέτει στοιχεία στο ότι η γήρανση μπορεί πράγματι να αντιστραφεί. Επιστήμονες με επικεφαλής τον Δρ Ming-Hui Zou - διευθυντή του Κέντρου Μοριακής και Μεταφραστικής Ιατρικής στο Georgia State University της Ατλάντα - έδειξαν ότι η νηστεία ή ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων μπορεί να παράγει ένα μόριο που καθυστερεί την αγγειακή γήρανση. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Molecular Cell. .

Ο Δρ Zou εξηγεί το κίνητρο για τη μελέτη αυτή: «Το πιο σημαντικό μέρος της γήρανσης είναι η γήρανση των αγγείων. Όταν οι άνθρωποι μεγαλώνουν, τα αγγεία που εξυπηρετούν τα διαφορετικά όργανα είναι πιο ευαίσθητα και υπόκεινται πιο εύκολα στις φθορές, για το λόγο αυτό η μελέτη της αγγειακής γήρανσης είναι πολύ σημαντική". Έτσι, οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στη γήρανση των αγγείων, στις αλλαγές που συμβαίνουν αλλά και στους τρόπους πρόληψης. Συγκεκριμένα, εξέτασαν τη σχέση μεταξύ του περιορισμού των θερμίδων και της αγγειακής γήρανσης. Ο Δρ Zou χρησιμοποίησε μοντέλα ποντικών με αθηροσκλήρωση, μελέτησε τις αορτές τους μετά το θάνατό τους και πραγματοποίησε μια σειρά πειραμάτων κυτταροκαλλιέργειας. Προκάλεσαν επίσης περιόδους νηστείας στα τρωκτικά και έκαναν παρόμοιες δοκιμές.

Παρατήρησαν ότι, όπως αναμενόταν, τα πεινασμένα ποντίκια παρήγαγαν το μόριο βήτα-υδροξυβουτυρικό. Παραδόξως, όμως, αυτό το μόριο απέτρεψε ταυτόχρονα την αγγειακή γήρανση. Το συγκεκριμένο μόριο είναι μια κετόνη, δηλαδή ένα μόριο που παράγεται από το ήπαρ και χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας όταν δεν υπάρχει γλυκόζη. Ο οργανισμός παράγει κετόνες κατά τη νηστεία ή την πείνα, σε δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων και μετά από παρατεταμένη άσκηση. Είναι ενδιαφέρον ότι η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι το βήτα-υδροξυβουτυρικό προωθεί τη διάσπαση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων που ευθυγραμμίζουν το εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων. Η κυτταρική διαίρεση είναι ένας δείκτης κυτταρικής νεότητας. «Αυτή η ένωση μπορεί να καθυστερήσει την αγγειακή γήρανση μέσω των ενδοθηλιακών κυττάρων τα οποία καλύπτουν την εσωτερική επιφάνεια των αιμοφόρων και των λεμφικών αγγείων » εξηγεί ο Δρ Zou.

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι το μόριο αυτό προκαλεί μια άλλη αλυσιδωτή αντίδραση που κρατά το DNA αυτών των ενδοθηλιακών κυττάρων νέο και άθικτο. Ειδικότερα, όταν το βήτα-υδροξυβουτυρικό άλας προσδένεται στην ετερογενή πυρηνική ριβονουκλεοπρωτεΐνη Α1, ενισχύει τη δραστικότητα ενός μεταγραφικού παράγοντα βλαστικού κυττάρου ο οποίος ονομάζεται μεταγραφικός παράγοντας δέσμευσης οκταμερούς (Oct4). Με τη σειρά του, ο Oct4 αυξάνει την Lamin B1, έναν βασικό παράγοντα κατά της γήρανσης του DNA, η οποία διατηρεί τη νεότητα των αγγείων. "Αυτός ο παράγοντας βλαστικών κυττάρων (Oct4)," αναφέρει ο Δρ Zou, "θα μπορούσε να είναι ένας φαρμακευτικός ή φαρμακολογικός στόχος για την επιβράδυνση ή την πρόληψη της γήρανσης".

"Πιστεύουμε ότι αυτή είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη και εργαζόμαστε για την εξεύρεση μιας νέας χημικής ουσίας που να μιμείται την επίδραση αυτής της λειτουργίας της κετόνης στο σώμα", προσθέτει. "Είναι δύσκολο να πείσουμε τους ανθρώπους να μην φάνε τις επόμενες 24 ώρες για να αυξήσουν τη συγκέντρωση αυτής της ένωσης και δεν μπορεί ο καθένας να το κάνει αυτό, αλλά αν βρούμε κάτι που να μιμείται αυτό το αποτέλεσμα οι άνθρωποι θα μπορούν να τρώνε χωρίς διαλειμματική νηστεία, η ζωή θα γίνει πιο ευχάριστη και θα βοηθήσει στην καταπολέμηση των ασθενειών".

Φωτεινή Πουρνάρα