Γιατί δε μπορούμε ποτέ να αντισταθούμε στο γλυκό;

Ο ειδικός αισθητηριακός κορεσμός (Sensory-specific satiety -SSS) όπως είναι ο επιστημονικός όρος, αναφέρεται στην ιδέα ότι όσο περισσότερο τρώμε ένα είδος φαγητού σε κάθε γεύμα, τόσο λιγότερο ελκυστικό γίνεται το συγκεκριμένο φαγητό. Αισθανόμαστε σαν να έχουμε χορτάσει, αλλά συχνά αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο εγκέφαλός μας έχει σταματήσει να ενθουσιάζεται από τις γεύσεις αυτού που τρώμε. Παρόλα αυτά, όταν φτάσει το γλυκό, ξαφνικά είμαστε αντιμέτωποι με κάτι καινούργιο και διαφορετικό και νοιώθουμε έτοιμοι να φάμε και πάλι.

Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό International Journal of Obesity διαπίστωσε ότι ο SSS δεν ισχύει μόνο για το επιδόρπιο. Μπορούμε να χάσουμε το ενδιαφέρον μας για κάθε γεύση, υφή ή χρώμα των τροφίμων. Ισχύει επίσης και το αντίθετο: μετά από πολλά γλυκά, να λιγουρευτούμε – ακόμη και να φάμε- κάτι αλμυρό.  Ένα φαγητό μπορεί να μας κουράσει, ακόμη και αν δεν υπάρχει διαφορά στη γεύση, π.χ. οι καραμέλες ενός χρώματος σταματούν να είναι το ίδιο νόστιμες με τις ίδιες καραμέλες που όμως έχουν άλλο χρώμα. Το ίδιο μπορεί να  ισχύει και για τα σχήματα των ζυμαρικών.

Τι σημαίνει όμως αυτό για όσους από εμάς προσέχουμε την αύξηση του σωματικού μας βάρους;  Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Nutrition διαπίστωσε ότι μπορούμε να επισπεύσουμε την εμφάνιση του φαινομένου SSS - δηλαδή να κάνουμε τον εαυτό μας να νοιώθει χορτάτος προτού υπερκαταναλώσουμε τροφές, απλά τρώγοντας σε μικρότερες δόσεις. Τα άτομα που τους ζητήθηκε να πιουν όσο περισσότερη πορτοκαλάδα μπορούσαν, κατανάλωσαν τελικά λιγότερη εάν την έπιναν με μικρότερες γουλιές. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι μικρότερες αυτές γουλιές οδήγησαν σε μεγαλύτερη αισθητηριακά έκθεση ανά ml και με αυτό τον τρόπο, οι συμμετέχοντες έφθαναν γρηγορότερα στον SSS κορεσμό. Με άλλα λόγια, την επόμενη φορά που το δείπνο περιλαμβάνει και γλυκό, αν δεν μπορείτε να το παραλείψετε, φάτε το τουλάχιστον με μικρότερες μπουκιές.

Επιπλέον, μια νέα μελέτη που εξέτασε τους μηχανισμούς πίσω από την υπερκατανάλωση, εξηγεί περαιτέρω γιατί συμβαίνει αυτό τόσο συχνά και ποιές βιολογικές διαδικασίες εμπλέκονται στο παρασκήνιο. Από ό,τι φαίνεται, ευθύνεται μια ορμόνη που ονομάζεται GLP-1 (Glucagon-like Peptide-1), η οποία πιστεύεται ότι παίζει ρόλο και στην παχυσαρκία. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Rutgers στις ΗΠΑ έδειξαν ότι τα αυξημένα επίπεδα GLP-1 έκαναν μια ομάδα ποντικών στο εργαστήριο να σταματήσουν να τρώνε περισσότερο από ό, τι χρειάζονταν. Όταν περιόριζαν την GLP-1, τα ποντίκια κατανάλωναν πολύ περισσότερη τροφή από όση κανονικά χρειάζονταν καθημερινά. Η GLP-1 βρέθηκε ότι εμποδίζει την παραγωγή ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ενθαρρύνει το σώμα να συνεχίσει να κάνει ό,τι κάνει τη συγκεκριμένη στιγμή, δηλαδή να τρώει. Υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της ντοπαμίνης και των λιπαρών τροφών - που μπορεί να είναι και ο λόγος για τον οποίο πολλοί από εμάς τρώμε πολύ παραπάνω από όσο χρειάζεται - αλλά η  GLP-1 φαίνεται να παρεμποδίζει το εγκεφαλικό σύστημα ανταμοιβής όταν καταναλώνουμε λιπαρές τροφές.