Θα μπορούσε μια υγιεινή διατροφή να αποτρέψει την συρρίκνωση του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία;

Καθώς μεγαλώνουμε, το μυαλό μας τείνει να συρρικνώνεται σε όγκο με ρυθμό περίπου 5% ανά δεκαετία μετά την ηλικία των 40 ετών. Και όσο περισσότερο συρρικνώνεται, τόσο περισσότερο αυτό φαίνεται να επηρεάζει τις γνωστικές ικανότητες ενός ατόμου. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν τρόποι διατήρησης ενός υγιούς όγκου του εγκεφάλου, ακόμη και όταν γερνάμε, όπως δίνοντας περισσότερη προσοχή σε αυτό που τρώμε καθημερινά.

Για να διερευνήσουν εάν η διατροφή ενός ατόμου επηρεάζει το μέγεθος του εγκεφάλου και τις γνωστικές του ικανότητες, οι ερευνητές ανέλυσαν ερωτηματολόγια για τον τρόπο ζωής που συμπληρώθηκαν από περισσότερους από 4.000 Ολλανδούς ενήλικες. Οι ερωτηθέντες, οι οποίοι είχαν μέση ηλικία 66 ετών, σημείωσαν πόσα από τα 400 στοιχεία που τους δόθηκαν είχαν καταναλώσει τον μήνα πριν από την ολοκλήρωση της έρευνας. Οι ερευνητές εξέτασαν πόσο υγιεινή ήταν η διατροφή ενός ατόμου σύμφωνα με τις ολλανδικές διατροφικές οδηγίες. Η κατανάλωση αλατιού, κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, ζαχαρούχων ποτών και αλκοόλ, αλλά και λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, τσάι, ακόρεστα λίπη και πλήρη έλαια χρησιμοποιήθηκαν για να υπολογίσουν τη βαθμολογία του κάθε ατόμου από το μηδέν έως το 14. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες σημείωσαν επτά είδη τροφών.

Παρόμοια με την πολύ δημοφιλή μεσογειακή διατροφή, η δίαιτα που συνιστά η ολλανδική κυβέρνηση αποτελείται από λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια και χαμηλή πρόσληψη σακχαρούχων ποτών. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη υποβλήθηκαν σε μαγνητικές εξετάσεις εγκεφάλου για να μετρήσουν τον όγκο καθώς και τις αλλοιώσεις της λευκής ουσίας ή πιθανές μικρές εγκεφαλικές αιμορραγίες. Η πίεση, το κάπνισμα και οι συνήθειες άσκησης, στοιχεία που πιστεύεται ότι επηρεάζουν το μέγεθος του εγκεφάλου, σημειώθηκαν επίσης από τους ερευνητές, όπως και η ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και το μέγεθος του κεφαλιού του κάθε συμμετέχοντα. Τα ευρήματα έδειξαν μια συνολική συσχέτιση μεταξύ των υψηλότερων διατροφικών βαθμολογιών και του συνολικού εγκεφαλικού όγκου.

Η μελέτη έδειξε ότι γενικά μια υγιεινή διατροφή παρά μία συγκεκριμένη ομάδα τροφίμων, συνδέεται με το μέγεθος του εγκεφάλου.

Δεν βρέθηκε καμία σχέση μεταξύ της δίαιτας και βλαβών της λευκής ουσίας ή μικρών εγκεφαλικών αιμορραγιών στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Neurology, την ιατρική επιθεώρηση της Αμερικανικής Νευρολογικής Ακαδημίας.  Η Δρ Meike W. Vernooij, συγγραφέας της μελέτης από το Erasmus University Medical Center στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, δήλωσε: "Υπάρχουν πολλές σύνθετες αλληλεπιδράσεις που μπορεί να εμφανιστούν σε διάφορα συστατικά και θρεπτικές ουσίες των τροφίμων  και σύμφωνα με την έρευνά μας, οι άνθρωποι που έτρωγαν ένα συνδυασμό από τα πιο υγιεινά τρόφιμα είχαν μεγαλύτερους όγκους εγκεφαλικών ιστών. Άνθρωποι με μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου έχει αποδειχθεί σε άλλες μελέτες ότι έχουν καλύτερες γνωστικές ικανότητες.  Έτσι, κάθε πρωτοβουλία που συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας της διατροφής μπορεί να είναι μια καλή στρατηγική για τη διατήρηση των δεξιοτήτων σκέψης στους ηλικιωμένους». Απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για να αποδειχθεί εάν συγκεκριμένα τρόφιμα επηρεάζουν τις οδούς στον εγκέφαλο.

Αν και το μέγεθος μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο δείκτη για την υγεία του εγκεφάλου, αυτό το μέτρο δεν μας επιτρέπει να συνάγουμε συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ποιότητα της διατροφής σχετίζεται με την εξέλιξη ασθενειών όπως η νόσος του Alzheimer ή τα συμπτώματα της άνοιας. Παρόλο που η συγκεκριμένη μελέτη εξέτασε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, βασίστηκε στις διατροφικές συνήθειες που δήλωσαν οι συμμετέχοντες και πρέπει να πάρουμε υπόψη μας ότι οι άνθρωποι δεν αυτοαξιολογούνται πάντα με ακρίβεια. Όπως και να έχει, όλες οι επιστημονικές γνώμες συγκλίνουν στο ότι, εκτός από την υγιεινή διατροφή, το να μην καπνίζουμε, να πίνουμε με μέτρο, να ελέγχουμε την αρτηριακή μας πίεση και τη χοληστερόλη και να παραμένουμε διανοητικά και σωματικά δραστήριοι, μπορεί να βοηθήσει όλους μας να διατηρήσουμε έναν υγιή εγκέφαλο καθώς γερνάμε.

Φωτεινή Πουρνάρα