Antinutrients, οι κρυφές μη θρεπτικές για τον οργανισμό ουσίες των «υγιεινών» τροφών

Τα περισσότερα φυτά, συμπεριλαμβανομένων πολλών λαχανικών και φρούτων που καλλιεργούνται συστηματικά, είναι εξοπλισμένα με χημικές άμυνες ενάντια στην κατανάλωσή τους. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να αγαπούν τις πικάντικες ενώσεις θείου στα κρεμμύδια και την καυτερή καψαϊκίνη στις πιπεριές chilies, αλλά κάποιες άλλες ενώσεις φυτικών καλλιεργειών περιέχουν συστατικά με μη-θρεπτικές ιδιότητες, πράγμα που σημαίνει ότι παρεμποδίζουν την ικανότητα του οργανισμού να εκχυλίζει κάποιες απαραίτητες ουσίες από τις τροφές. 

Δευτέρα, 26 Σεπτεμβρίου 2022

Εκτός από τα φρούτα, οι περισσότερες φυτικές τροφές περιέχουν “antinutrients”, δηλαδή τοξίνες ή αντι-θρεπτικές ουσίες που αναχαιτίζουν ή καταστέλλουν άλλα θρεπτικά συστατικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι σε αμελητέες ποσότητες, χάρη στους αιώνες επιλεκτικής αγροτικής αναπαραγωγής. Ωστόσο, πολλά κοινά βασικά τρόφιμα όπως τα φασόλια και το σπανάκι, εξακολουθούν να περιέχουν υψηλά επίπεδα antinutrients. Οι συνθετικές ή φυσικές αυτές ενώσεις, όταν καταναλώνονται, μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση των ωφέλιμων και βασικών οργανικών θρεπτικών συστατικών και ανόργανων ορυκτών είτε δεσμεύοντάς τα, είτε αντιδρώντας με αυτά για να σχηματίσουν μη εύπεπτες ενώσεις ή ακόμη αναστέλλοντας τις πεπτικές πρωτεΐνες που διασπούν τη θρεπτική ουσία ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το σώμα. Διάφορες μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την απενεργοποίηση των antinutrients, όπως το μαγείρεμα ή η ζύμωση.

Το πιθανότερο είναι να είστε αρκετά μπερδεμένοι διαβάζοντας όλα τα παραπάνω. Φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, φασόλια, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως - αυτά είναι τρόφιμα που γνωρίζετε ότι είναι εξαιρετικά υγιεινά. Και όντως είναι. Τα antinutrients υπάρχουν στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα για διάφορους λόγους, κυρίως όμως για αυτοσυντήρηση. Τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί και προσπαθούν να παραμείνουν ζωντανοί. Οι κρύσταλλοι οξαλικού ασβεστίου στα φυτά, για παράδειγμα, συχνά χρησιμεύουν ως ένα είδος φυσικού παρασιτοκτόνου που απωθεί τα έντομα και τα μικρόβια. Οι τανίνες θεωρούνται ότι προστατεύουν από το πάγωμα και μειώνουν την γευστικότητα για να προστατεύουν από τους εκάστοτε εχθρούς. Έτσι, υπάρχει ένας καλός λόγος για τον οποίο τα φυτά περιέχουν antinutrients, αυτός της αυτοσυντήρησης.

Τα πιο γνωστά antinutrients είναι:

Λεκτίνες

Πρόκειται για πρωτεΐνες που μπορούν να προσδεθούν στις κυτταρικές μεμβράνες και δεν είναι ικανές να αφομοιωθούν από το ανθρώπινο σώμα. Σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικά προβλήματα. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λεκτίνες είναι τα όσπρια, τα λαχανικά – ειδικά τα σολανώδη, οι ξηροί καρποί και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Τανίνες

Είναι μια κατηγορία αντιοξειδωτικών πολυφαινολών που μπορεί να εμποδίσουν την πέψη διαφόρων θρεπτικών συστατικών. Στα τρόφιμα με υψηλές τανίνες περιλαμβάνονται τα μούρα, οι ξηροί καρποί, η σοκολάτα, τα όσπρια και τα άγουρα φρούτα.

Αναστολείς πρωτεάσης

Είναι ένας τύπος αντι-θρεπτικών συστατικών που μπορεί να εμποδίσει την πέψη πρωτεϊνών λόγω της επίδρασής τους στα πεπτικά ένζυμα. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αναστολείς πρωτεάσης είναι η σόγια, τα όσπρια, τα αγγούρια, το μπρόκολο, το σπανάκι, οι βολβοί και το πράσινο τσάι.

Οξαλικό ασβέστιο

Είναι η κύρια μορφή ασβεστίου που βρίσκεται στους περισσότερους τύπους λαχανικών. Μπορεί να προκαλέσει προβλήματα απορρόφησης θρεπτικών συστατικών και μεγάλες ποσότητες έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στις πέτρες στα νεφρά. Το σπανάκι, το ραβέντι, τα αμύγδαλα και οι ψητές πατάτες είναι κάποιες τροφές που περιέχουν αρκετό οξαλικό ασβέστιο.

Φυτικό οξύ

Μειώνει την απορρόφηση των μετάλλων όπως του ψευδαργύρου, του μαγνησίου και του σιδήρου. Το φυτικό οξύ είναι άφθονο σε πολλούς ξηρούς καρπούς, εδώδιμους σπόρους, σιτηρά και όσπρια.

Πολυφαινόλες

Ο καφές και το τσάι καλλιεργούνται λόγω της περιεκτικότητάς τους σε πολυφαινόλες. Πρόκειται για αντιοξειδωτικά που έχουν κάποιο ρόλο στην πρόληψη εκφυλιστικών ασθενειών, αλλά παρεμποδίζουν επίσης την απορρόφηση του σιδήρου, πράγμα που σημαίνει ότι το τσάι και ο καφές δεν πρέπει ποτέ να καταναλώνονται με τα γεύματα ή μέσα σε 30 λεπτά μετά το γεύμα.

Φωσφορικό οξύ

Τα ανθρακούχα ποτά περιέχουν φωσφορικό οξύ, το οποίο είναι ένα antinutrient. Εξουδετερώνει το υδροχλωρικό οξύ στο στομάχι και καταστρέφει την ικανότητα του σώματος να απορροφά ουσιώδη στοιχεία όπως το ασβέστιο, το σίδηρο και το μαγνήσιο.

Σαπωνίνες

Η αγάβη (ανεπεξέργαστη), το alfalfa, η αλόη βέρα, η κολοκύθα, τα ρεβίθια, τα αγριοκάστανα, οι πατάτες και η σόγια περιέχουν σαπωνίνες που είναι μεν αντι-θρεπτικές ουσίες αλλά μπορούν ταυτόχρονα να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου επειδή συνδέονται με τα πρωτογενή χολικά οξέα και μειώνουν τα δευτερογενή τα οποία μπορεί να προάγουν τη δημιουργία καρκινικών κυττάρων στο παχύ έντερο.

Εάν τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή που έχει και ποικιλία, τα antinutrients δεν θα πρέπει να σας απασχολούν. Τα άτομα όμως με γαστρεντερικά προβλήματα ή ορισμένες ασθένειες και όσοι παρουσιάζουν ανεπάρκειες σε κάποια θρεπτικά συστατικά ίσως πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή. Τα antinutrients μπορούν να απενεργοποιηθούν ή να μειωθούν με το βρασμό, την επεξεργασία τους (άλεσμα), το μούλιασμα και τη ζύμωση.

Φωτεινή Πουρνάρα

Όροι: 
  • ΣΑΠΩΝΙΝΕΣ
  • ΠΟΛΥΦΑΙΝΟΛΕΣ
Γλωσσαρι
Κατηγοριες: