Βιταμίνη C, ένα φυσικό αντιοξειδωτικό
Όταν ακούμε «βιταμίνη C», το μυαλό μας πάει αμέσως στο πορτοκάλι και στην κοινή πεποίθηση, με την οποία μεγαλώσαμε όλοι, ότι η πιο αγαπημένη βιταμίνη όλων των εποχών θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε όρθιοι ένα κρυολόγημα ή θα μειώσει την ένταση των ενοχλητικών συμπτωμάτων του. Πράγματι, μια σωστή διατροφή, πλούσια σε βιταμίνη C, θα ενισχύσει την άμυνα του οργανισμού, θα εξουδετερώσει τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες, θα μας δώσει ενέργεια και θα ομορφύνει το δέρμα μας.
Ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα είχε παρατηρηθεί ότι ο χυμός του λεμονιού προστάτευε τους ναυτικούς από το σκορβούτο. Αυτή η ευεργετική δράση του λεμονιού αρχικά αποδόθηκε στα οξέα του. Γρήγορα όμως νέες παρατηρήσεις οδήγησαν στη διαπίστωση ότι άλλα όξινα τρόφιμα π.χ. το ξύδι δεν είχαν την ίδια προστατευτική δράση. Το 1907 δύο Νορβηγοί ιατροί απομόνωσαν την χημική ουσία που ήταν υπεύθυνη για την ασθένεια Beri-Beri. H μελέτη τους βασίστηκε πάνω σε ένα ινδικό χοιρίδιο και βρέθηκε η υπεύθυνη ουσία η οποία ονομάστηκε «βιταμίνη C». Παρά το γεγονός ότι η ερευνητική αυτή δουλειά έγινε σχετικά νωρίς, η βιταμίνη C αναγνωρίστηκε επίσημα ως τέτοια το 1928 όταν απομονώθηκε εργαστηριακά από τον Πολωνό Gyorgyi και παρασκευάστηκε χημικά το 1933 όταν βρέθηκε ο συντακτικός της τύπος.
Η βιταμίνη C ή αλλιώς ασκορβικό οξύ δεν μπορεί να συντεθεί ούτε να αποθηκευτεί από τον ανθρώπινο οργανισμό και για τον λόγο αυτόν την προσλαμβάνουμε ιδανικά μέσω της διατροφής, αλλά και μέσω συμπληρωμάτων. Η έλλειψή της συνήθως προκαλεί εξάντληση, αδυναμία, μάτωμα ούλων, καθώς και μυϊκούς πόνους. Τη χρειάζονται περισσότερο άτομα που δεν τρώνε αρκετά φρούτα και λαχανικά, άτομα που βιώνουν καταστάσεις έντονου στρες, όσοι έχουν ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα καθώς και οι καπνιστές, των οποίων οι ανάγκες για βιταμίνη C είναι αυξημένες σε ποσοστό περίπου 50%. Αντίθετα, περιορισμένη λήψη της, κυρίως μέσω συμπληρωμάτων, θα πρέπει να κάνουν άτομα που υποφέρουν από νεφρικές δυσλειτουργίες ή υπερβολική συγκέντρωση σιδήρου στο αίμα (αιμοχρωμάτωση). Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 90mg για τους άνδρες και 75mg για τις γυναίκες. Για τους καπνιστές χρειάζονται 35mg περισσότερα. Η μέγιστη πρόσληψη είναι 2000mg ημερησίως. Μεγαλύτερη δοσολογία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο στομάχι ή και διάρροια.
Η βασική λειτουργία της βιταμίνης C είναι αντιοξειδωτική. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η βιταμίνη C είναι τα «κλειδί» για την επανόρθωση, την αναδόμηση και τη διατήρηση των υγιών κυττάρων σε όλο τον οργανισμό. Συμβάλλει σημαντικά στην αποκατάσταση ιστών και επούλωση πληγών, την δημιουργία αντισωμάτων και την διέγερση λευκών αιμοσφαιρίων, την απορρόφηση του σιδήρου, ενώ δρα και ως αντισταμινικό. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι προστατεύει από οστεοπόρωση και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Νέα στοιχεία υποστηρίζουν ότι οι ψηλές δόσεις βιταμίνης C πιθανόν να έχουν σημαντικές δράσεις καταστολής και καταστροφής των καρκινικών κυττάρων ενώ ταυτόχρονα αφήνουν ανεπηρέαστα τα κανονικά κύτταρα. Η βιταμίνη C κρατά τα σκήπτρα στον τομέα της αντιγήρανσης της επιδερμίδας και αποτελεί σημείο αναφοράς στην κοσμετολογία.
Πέρα από το γνωστό και αγαπημένο μας πορτοκάλι, τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C είναι: Τα φραγκοστάφυλα, γκρέιπφρουτ, οι κόκκινες και πράσινες πιπεριές, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το μάνγκο, η παπάγια,το ακτινίδιο, το μπρόκολο, οι πατάτες με την φλούδα αλλά και το θυμάρι και ο μαϊντανός. Η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και ευαίσθητη στη θερμοκρασία. Έτσι τα ωμά λαχανικά είναι προτιμότερα από τα βρασμένα. Αλλά αν πρέπει κανείς να βράσει τα λαχανικά, η παρασκευή στον ατμό είναι προτιμότερη όπως επίσης να μην τα διατηρούμε στο νερό για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τέλος, η βιταμίνη C καταστρέφεται από την έκθεση στο φως ή μετά το κόψιμο των φρούτων ή λαχανικών σε πολύ μικρά κομμάτια.
