Η τροφή μπορεί να ενεργοποιήσει τον φαιό λιπώδη ιστό, την «μηχανή που καίει θερμίδες»

Η κατανάλωση ενός πλούσιου σε υδατάνθρακες γεύματος μπορεί να ενεργοποιήσει το υγιές καφέ λίπος που καίει θερμίδες, γεγονός που υποδηλώνει μελλοντικές δυνατότητες πρόληψης της παχυσαρκίας, υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Για όσους κάνουν δίαιτα το νέο αυτό ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό: ένας τύπος λιπώδους κυττάρου που καίει λίπος αντί να το αποθηκεύει και το μόνο που χρειάζονται είναι ακριβώς τα 85 γραμμάρια αυτών των κυττάρων στο σώμα για να καίνε επιπλέον 400 με 500 θερμίδες κάθε μέρα. Αυτή είναι περίπου η καθημερινή απώλεια των θερμίδων που μπορεί να έχει κάποιος που ακολουθεί μια κανονική δίαιτα απώλειας βάρους. Αλλά, σε αντίθεση με μια τέτοια δίαιτα, δεν θα χρειαστεί να μειώσει την πρόσληψη θερμίδων ή να κάνει επιπλέον άσκηση. Αυτά τα "μαγικά" λιπαρά κύτταρα είναι γνωστά ως φαιός λιπώδης ιστός. Οι επιστήμονες πίστευαν μέχρι τώρα ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό από εμάς έχει καφέ λίπος. Εξαφανίζεται όσο μεγαλώνουμε και παραμένει σε μικρές μόνο ποσότητες στην περιοχή του λαιμού και στην κορυφή της σπονδυλικής στήλης.

Το σώμα περιέχει λευκό λίπος, το οποίο αποθηκεύει λιπίδια (γνωστά ως τριακυλγλυκερίδια) ως ενέργεια, και καφέ λίπος που καίει αυτά τα λιπίδια για να παράγει θερμότητα όταν το σώμα κρυώνει, μια διαδικασία γνωστή ως θερμογένεση. Στην πραγματικότητα, όταν ενεργοποιείται πλήρως, το καφέ λίπος παράγει τρεις φορές περισσότερο θερμότητα από οποιοδήποτε άλλο ιστό στο σώμα. 55 μόνο γραμμάρια καφέ λίπους είναι ικανά να κάψουν αρκετές εκατοντάδες θερμίδες την ημέρα - το ισοδύναμο μιας 30λεπτης άσκησης. Οι αποθήκες του υγιούς καφέ λίπους στο σώμα μας μειώνονται με την ηλικία και είναι μικρότερες σε παχύσαρκους και διαβητικούς ασθενείς. Οι τρόποι ενεργοποίησης της θερμογένεσης στο καφέ λίπος θεωρούνται ως πιθανά προληπτικά μέτρα για την παχυσαρκία. Η βιομηχανία διατροφής και συμπληρωμάτων έχει επενδύσει μεγάλα κεφάλαια σε ερευνητικά προγράμματα για να εντοπίσει μόρια που μετατρέπουν το λευκό λίπος στο πιο υγιεινό καφέ. Αλλά οι επιστήμονες προτείνουν τώρα ότι τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, ειδικά ένα πλούσιο σε υδατάνθρακες γεύμα, θα μπορούσε επίσης να ξεκινήσει τη διαδικασία κατά την οποία το καφέ λίπος καίει την ενέργεια των τριακυλγλυκεριδίων.

Μέχρι τώρα, ως ενήλικας, ο μόνος σίγουρος τρόπος για να αυξήσετε τον αριθμό των καφέ κυττάρων ήταν να εκτίθεστε τακτικά σε κρύο περιβάλλον για πολλές ώρες. "Μελέτες έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που πέρασαν ώρες σε κρύο θάλαμο καθημερινά όχι μόνο αντιμετώπισαν αύξηση της θερμικής παραγωγής του καφέ λίπους καθώς συνήθισαν στις χαμηλότερες θερμοκρασίες αλλά είδαν και μια βελτίωση στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα μέσω της ινσουλίνης",  δήλωσε ο καθηγητής Martin Klingenspor, επικεφαλής της μοριακής διατροφικής ιατρικής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TUM) και ένας από τους συγγραφείς της νέας έρευνας.  Σε αυτή τη μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism  οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι απέδειξαν «για πρώτη φορά» ότι η παραγωγή θερμότητας στον καφέ λιπώδη ιστό θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί από ένα ελεγχόμενο δοκιμαστικό γεύμα «όπως θα γινόταν και με την έκθεση στο κρύο». «Γνωρίζουμε τώρα ότι η ενεργοποίηση του καφέ λιπώδους ιστού θα μπορούσε να συνδεθεί με την αίσθηση της πληρότητας», δήλωσε ο Klingenspor, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί εάν απλά χάθηκε αυτή η ενέργεια ή αν απέκτησε άλλη λειτουργία.

Οι ερευνητές εξέτασαν μια ομάδα 25 ανδρών και γυναικών για δείκτες θερμογένεσης πριν και μετά από δύο καταστάσεις: την έκθεση στο κρύο και μετά από φαγητό που περιείχε 58% υδατάνθρακες, 25% λίπος και 17% πρωτεΐνη. Αυτοί οι δείκτες περιελάμβαναν την απορρόφηση γλυκόζης και λιπαρών οξέων, αλλά και την κατανάλωση οξυγόνου στο καφέ λίπος, μετρούμενη με έμμεση θερμιδομετρία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων και τομογραφία ηλεκτρονικών υπολογιστών. "Ένα μόνο γεύμα, που περιέχει κυρίως υδατάνθρακες και περιλαμβάνει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά, μπορεί να διεγείρει τη θερμογένεση καφέ λιπώδους ιστού (ΒΑΤ)", σημειώνει η ομάδα των επιστημόνων.  "Παρόλο που ο ανθρώπινος αυχενικο-θωρακικός φαιός λιπώδης ιστός εμφανίζεται να έχει μικρότερο θερμογόνο δυναμικό σε σύγκριση με τη θερμογένεση ολόκληρου του σώματος σε μεταγευματική κατάσταση, το μέγεθος της θερμογένεσης μετά το γεύμα είναι σχεδόν ισοδύναμο με την ψυχρή ενεργοποίηση", υπογραμμίζουν.

Το καφέ λίπος βρέθηκε για πρώτη φορά σε εργαστηριακούς αρουραίους στην Ιατρική Σχολή του St George’s Hospital στο Λονδίνο, πριν από 40 χρόνια. Η θεωρία είναι ότι για πρώτη φορά εμφανίστηκε σε μικρά θηλαστικά στην εποχή των δεινοσαύρων, επιτρέποντάς τους να ξεφύγουν από τους γιγαντιαίους θηρευτές τους καθώς μετακινούνταν στις παγωμένες βόρειες περιοχές της γης.  

Φωτεινή Πουρνάρα