Ποιες είναι οι καλύτερες επιλογές τροφίμων όταν λαμβάνετε αντιβιοτικά;

Τα τελευταία 100 χρόνια, τα αντιβιοτικά έχουν σώσει εκατομμύρια ζωές. Είναι μια ομάδα φαρμακευτικών σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία των βακτηριακών λοιμώξεων και χωρίς αυτά, η θεραπεία πολλών απειλητικών για τη ζωή ασθενειών δεν θα ήταν δυνατή. Το πρώτο αντιβιοτικό φάρμακο, η πενικιλίνη, το οποίο εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε, ανακαλύφθηκε από τον Sir Alexander Flemming, το 1928. Έκτοτε, κατασκευάστηκαν ή ανακαλύφθηκαν εκατοντάδες διαφορετικά αντιβιοτικά, ευρέως ή στενού φάσματος.

Όπως ίσως γνωρίζετε ότι το έντερο μας φιλοξενεί πολλά βακτήρια, τόσο καλά και υγιεινά όσο και άλλα που είναι επιβλαβή και επικίνδυνα. Υπάρχει ένα ολόκληρο οικοσύστημα στο έντερο που ονομάζεται μικροβίωμα το οποίο αποτελείται από βακτηρίδια, μύκητες και άλλα μικρόβια. Κανονικά, το μικροβίωμα αυτό είναι ισορροπημένο, δηλαδή υπάρχει ισορροπία μεταξύ καλών και κακών βακτηρίων, μυκήτων κλπ.. Όταν παίρνουμε αντιβιοτικά, αυτά συνήθως σκοτώνουν και τα βακτηρίδια που προκαλούν λοιμώξεις, αλλά και αυτά που είναι υγιή. Αυτό θέτει το εντερικό μικροβίωμα εκτός ισορροπίας και προκαλεί ορισμένες συχνές παρενέργειες όπως διάρροια, ναυτία και έμετο. Το σημαντικότερο θέμα είναι ότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τόσο τα καλά όσο και τα κακά βακτήρια στο έντερο, αλλά δεν καταστρέφουν τους ζυμομύκητες, όπως είναι η Candida. Σε ένα υγιές έντερο, οι μύκητες αυτοί κρατούνται υπό έλεγχο από τα βακτήρια του εντέρου, τα οποία εμποδίζουν την υπερανάπτυξη τους. Όταν όμως δεν υπάρχουν υγιή βακτήρια στο έντερο, οι μύκητες αυτοί μπορεί να αρχίσουν να διαδίδονται μέσω του πεπτικού συστήματος και να προκαλέσουν διάφορες διαταραχές. Επιπλέον, τα εντερικά βακτήρια παράγουν μερικά απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες, όπως η βιταμίνη Κ2 η οποία είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος και την υγεία των οστών ή βιοτίνη (βιταμίνη Η), βιταμίνη Β12, το φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) και η θειαμίνη βιταμίνη Β1). Η χλωρίδα του εντέρου επίσης ζυμώνει τις διαιτητικές ίνες για να παράγει λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, τα οποία βελτιώνουν την υγεία των εντέρων.Έτσι λοιπόν, όταν παίρνουμε αντιβιοτικά, θα πρέπει να τρώμε τρόφιμα τα οποία αποκαθιστούν τα υγιή βακτήρια του εντέρου όπως:

Τρόφιμα με υψηλά προβιοτικά

Τα προβιοτικά είναι υγιείς εντερικοί μικροοργανισμοί που αποκαθιστούν τα υγιή εντερικά βακτηρίδια και αποτρέπουν την υπερβολική ανάπτυξη μυκήτων και επικίνδυνων βακτηρίων. Τροφές που περιέχουν προβιοτικά είναι το γιαούρτι και το kefir. Συνιστάται να μην τα καταναλώνουμε αμέσως μετά τη λήψη των αντιβιοτικών, αλλά μετά από περίπου 3 ώρες για να αποφύγουμε το φούσκωμα αλλά και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα. Μη-γαλακτοκομικά προβιοτικά τρόφιμα είναι επίσης το ξινολάχανο και το tempeh.

Πρεβιοτικά τρόφιμα

Σε αντίθεση με τα προβιοτικά, τα οποία είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, τα πρεβιοτικά είναι τρόφιμα που τροφοδοτούν τα καλά βακτηρίδια στο έντερο. Πολλές τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι πρεβιοτικά. Οι ίνες υποβάλλονται σε πέψη και ζυμώνονται από τα υγιή βακτήρια εντέρου, επιτρέποντάς τους να αναπτυχθούν. Ωστόσο, υπάρχουν και τρόφιμα που δεν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, αλλά λειτουργούν ως πρεβιοτικά, βοηθώντας την ανάπτυξη υγιών βακτηριδίων όπως π.χ. το κόκκινο κρασί που περιέχει αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες, οι οποίες δεν χωνεύονται από τα ανθρώπινα κύτταρα αλλά χωνεύονται από τα βακτήρια του εντέρου. Παρόμοια, το κακάο περιέχει αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες που έχουν ωφέλιμες προβιοτικές επιδράσεις στο μικροβιακό έντερο.

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ

Τα εντερικά βακτήρια παράγουν βιταμίνη Κ, η οποία εμπλέκεται στην πήξη του αίματος, στην επούλωση των τραυμάτων και στην υγεία των οστών. Τα αντιβιοτικά καταστρέφουν τα βακτηρίδια που παράγουν βιταμίνη Κ, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να αυξήσουμε την πρόσληψή της όταν είμαστε σε θεραπεία με αντιβιοτικά. Εξαιρετικές πηγές βιταμίνης Κ είναι τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το kale και το σπανάκι.

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Β12

Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων και η ανεπάρκεια της μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Καθώς παράγεται εν μέρει από υγιεινά βακτηρίδια εντέρου, θα πρέπει όσο διάστημα παίρνουμε αντιβιοτικά, να αυξήσουμε την κατανάλωση ψαριών, κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων.

Τρόφιμα πλούσια σε φολικό οξύ

Δεδομένου ότι τα βακτήρια του εντέρου παράγουν επίσης φολικό οξύ, είναι λογικό να προσθέσουμε μερικές τροφές πλούσιες σε φολικό οξύ στη διατροφή μας μετά από αντιβιοτική αγωγή όπως το σπανάκι, το μπρόκολο, τα παντζάρια και τα φιστίκια.

Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β1

Οι καλύτερες διατροφικές πηγές της βιταμίνης Β1 είναι οι ηλιόσποροι, οι φακές και η βρώμη, όπως επίσης το συκώτι και το κόκκινο κρέας.

Τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται

Τα αντιβιοτικά μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα τρόφιμα και είτε να μειώσουν την αποτελεσματικότητά τους, είτε να αυξήσουν την τοξικότητα και τις παρενέργειες. Δεν πρέπει να λαμβάνονται με γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία περιέχουν ενισχυμένο ασβέστιο και μαγνήσιο, καθώς αυτά τα μέταλλα μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση αντιβιοτικών στο έντερο. Μπορούμε να καταναλώνουμε γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά όχι αμέσως μετά την λήψη των αντιβιοτικών. Μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η κατανάλωση γκρέιπ φρουτ ως φρούτο αλλά και του χυμού του εξαιτίας ενός ενζύμου που περιέχει, μπορεί να εμποδίσει το σώμα να αποβάλει σωστά το φάρμακο, κάτι που μπορεί να είναι επιβλαβές για την υγεία. Η πολύ ζάχαρη πρέπει επίσης να αποφεύγεται καθώς τα σάκχαρα καταστέλλουν την ικανότητα των λευκών αιμοσφαιρίων να καταστρέψουν τα βακτηρίδια.

Φωτεινή Πουρνάρα