Χημικές ουσίες που βρίσκονται σε αντικολλητικά τηγάνια και περιτυλίγματα γρήγορου φαγητού συνδέονται με την αύξηση βάρους

Οι πολυφθοροαλκυλοφωσφορικές και υπερφθοροαλκυλο ουσίες (PFAS), που μερικές φορές αναφέρονται με τον ευρύτερο όρο υπερφθοριωμένες χημικές ουσίες, είναι μια μεγάλη κατηγορία χημικών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή προϊόντων ανθεκτικών σε νερό ή λίπη. Μπορούν να βρεθούν σε πολλά πράγματα, από μαγειρικά σκεύη και είδη ένδυσης, μέχρι τις συσκευασίες τροφίμων και τα προϊόντα συγκόλλησης. Ενώ τα PFAS έχουν χρήσιμες εμπορικές και βιομηχανικές εφαρμογές, παραμένουν στο περιβάλλον και στους ανθρώπους και αρκετά από αυτά έχουν αποδειχθεί πολύ τοξικά. Σχετίζονται επίσης με αύξηση της χοληστερόλης, προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά, ενδοκρινική διαταραχή και αύξηση του κινδύνου για καρκίνο. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο PLOS Medicine, διαπίστωσε ότι τα επίπεδα PFAS στο αίμα συνδέονταν με μεγαλύτερη αύξηση βάρους σε μια ομάδα ανθρώπων που πρόσφατα είχαν αδυνατίσει, ειδικά μεταξύ των γυναικών. Ένα άλλο εύρημα μπορεί να εξηγεί το γιατί: τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα PFAS στο αίμα είχαν επίσης χαμηλότερο ρυθμό μεταβολισμού, δηλαδή έκαψαν λιγότερες θερμίδες κατά τη διάρκεια καθημερινών δραστηριοτήτων.

Τα PFAS αναφέρονται ήδη από τους επιστήμονες ως παχυσαρκογόνα, δηλαδή χημικές ουσίες που διαταράσσουν τις φυσιολογικές μεταβολικές διεργασίες και αυξάνουν τις πιθανότητες αύξησης του βάρους στη ζωή ενός ατόμου. Προηγούμενες έρευνες - κυρίως σε ζώα - έχουν βρει συσχετισμούς μεταξύ των ουσιών αυτών και της παχυσαρκίας. Αυτό όμως δεν έχει αποτρέψει την ευρεία χρήση τους σε προϊόντα όπως τα περιτυλίγματα τροφίμων, στην επένδυση χαρτιών, υφασμάτων και αντικολλητικών σκευών μαγειρέματος. Αυτές οι χημικές ουσίες μπορούν επίσης να συσσωρευτούν στην τροφική αλυσίδα και έχουν βρεθεί σε παροχές ύδατος κοντά σε βιομηχανικούς χώρους, στρατιωτικές βάσεις και περιοχές επεξεργασίας λυμάτων σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ερευνητές μελέτησαν τα αρχεία υγείας από μια ομάδα 621 υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων που συμμετείχαν σε μια διετή κλινική δοκιμή απώλειας βάρους στα μέσα της δεκαετίας του 2000, εξετάζοντας συγκεκριμένα την ποσότητα των PFAS στο αίμα των συμμετεχόντων όταν πρωτομπήκαν στη δοκιμή. Στη νέα μελέτη, οι άνθρωποι ακολούθησαν υγιεινές δίαιτες και έχασαν κατά μέσο όρο 7 περίπου κιλά στους πρώτους έξι μήνες. Αλλά τον επόμενο ενάμισι χρόνο ξαναπήραν κατά μέσο 3 κιλά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ποσότητα PFAS στο αίμα τους δεν επηρέασε το πόσο βάρος έχασαν κατά τη διάρκεια της μελέτης. Φαίνεται όμως να επηρέασε αυτό που συνέβη στη συνέχεια.

Όσοι ξαναπήραν το μεγαλύτερο βάρος είχαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις PFAS στο αίμα και αυτή η σχέση παρατηρήθηκε σχεδόν αποκλειστικά στις γυναίκες. "Η διαφορά που σχετίζεται με το φύλο μας εκπλήσσει λίγο," ανέφερε ο κύριος συντάκτης της μετέτης Qi Sun, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διατροφής στο Harvard T.H. Chan School of Public Health. "Γνωρίζουμε επίσης ότι τα PFAS μπορεί να επηρεάσουν το μεταβολισμό και τη λειτουργία των οιστρογόνων, γι 'αυτό μπορεί να είναι ο λόγος που βλέπουμε αυτή την παρατήρηση κυρίως στις γυναίκες". Είναι πιθανό τα άτομα με υψηλότερες συγκεντρώσεις PFAS στο αίμα τους στην αρχή της μελέτης να έτρωγαν περισσότερα συσκευασμένα έτοιμα τρόφιμα και fast food - μια κοινή πηγή αυτών των χημικών ουσιών - και ήταν πιο πιθανό να υποτροπιάσουν αργότερα και να επιστρέψουν πίσω σε τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και σε ζάχαρη, σημειώνουν οι ερευνητές και προσθέτουν ότι "αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι οι χημικές ουσίες του περιβάλλοντος μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην τρέχουσα επιδημία της παχυσαρκίας. Δεδομένης της παραμονής αυτών των PFAS στο περιβάλλον και το ανθρώπινο σώμα, οι ενδεχόμενες δυσμενείς επιπτώσεις τους εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα της δημόσιας υγείας. Όλοι γνωρίζουμε ότι είναι εφικτό να χάσουμε βάρος μέσω της διατροφής ή της σωματικής άσκησης. ωστόσο το δύσκολο κομμάτι είναι ότι σχεδόν κανείς δεν μπορεί να διατηρήσει αυτή την απώλεια βάρους. Τώρα αποδείξαμε ότι το επίπεδο των PFAS μπορεί πραγματικά να καθορίσει πόσο βάρος ξαναπαίρνουν οι άνθρωποι".

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγές: hsph.harvard.edu/, /www.nhs.uk/