Συσχετισμός μεταξύ της αυξημένης πρόσληψης θερμίδων από τα παιδιά και της χρήσης των κοινωνικών μέσων

Οι υπεύθυνοι των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι οποίοι διαφημίζουν πρόχειρο φαγητό στο κοινό τους, μπορεί να σπρώξουν τα παιδιά στην κατανάλωση περισσότερων θερμίδων καθημερινά, σύμφωνα με νέα μελέτη. Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να επιλέξουν ανθυγιεινά snacks αν βλέπουν τους vloggers και τους youtubers να τα διαφημίζουν, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα παιδιά μπορούν εύκολα να επηρεάζονται ώστε να δοκιμάσουν διάφορα junk food που υποστηρίζονται από διασημότητες αλλά και χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων.

Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η παιδική παχυσαρκία επηρεάζεται από το εμπόριο τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, άλατα ή/και ελεύθερα σάκχαρα (HFSS) και μια βασική σύσταση της Επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας εστιάζει στην μείωση της έκθεσης των παιδιών σε όλα αυτά τα είδη marketing. Τα παιδιά σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν μαζική πρόσβαση σε ψηφιακά μέσα, κυρίως σε κινητές συσκευές, που ευνοούν γενικά τα κοινωνικά μέσα και τους ιστότοπους προβολής βίντεο. Οι εταιρίες και οι έμποροι αναφέρουν ότι το ψηφιακό marketing (συμπεριλαμβανομένου και αυτού των τροφίμων HFSS) ενισχύει τη διαφήμιση στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη προσοχή και ανάκληση στην μνήμη του διαφημιζόμενου προϊόντος, μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της εκάστοτε μάρκας, αυξημένη πρόθεση αγοράς και υψηλότερες πωλήσεις. Οι ψηφιακές πλατφόρμες συλλέγουν εκτεταμένα προσωπικά δεδομένα από τους χρήστες του Διαδικτύου για να παρέχουν συμπεριφορική διαφήμιση, ξεχωρίζοντας το ακροατήριο με ακρίβεια και στοχεύοντας στους πιο ευάλωτους. Δυστυχώς, υπάρχουν ελάχιστες αποτελεσματικές ρυθμίσεις για την προστασία των παιδιών από αυτή την πρακτική.

Διαβάστε επίσης:
Οι διαφημίσεις junk food θα μπορούσαν να αυξήσουν το ποσοστό των ανθυγιεινών τροφών που επιλέγουν οι έφηβοι

Ο στόχος του ψηφιακού marketing για τα τρόφιμα HFSS είναι να εμπλέξει τα παιδιά σε συναισθηματικές, ψυχαγωγικές εμπειρίες και να τα ενθαρρύνει να μοιραστούν αυτές τις εμπειρίες με τους φίλους τους. Οι αλγόριθμοι των μεγάλων πλατφορμών δίνουν προτεραιότητα σε λιγότερο εμφανείς διαφημίσεις με μεγαλύτερη διάρκεια προβολής, παρακάμπτοντας έτσι οποιαδήποτε παιδεία στα μέσα ενημέρωσης μπορεί να έχουν τα παιδιά και ενισχύοντας τη δύναμη των πρακτικών στα παραδοσιακά μέσα. Υπάρχουν τεκμηριωμένες ενδείξεις ότι το marketing τροφίμων HFSS στα παραδοσιακά μέσα έχει επιζήμιες συνέπειες για τη διατροφή των παιδιών και τη συμπεριφορά που σχετίζεται με τη διατροφή και οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι το αντίστοιχο μάρκετινγκ στα ψηφιακά μέσα (Instagram, Facebook, Youtube) έχει παρόμοιες επιπτώσεις, δηλαδή επιλογή ανθυγιεινών snack από τα παιδιά και πίεση που εξασκούν στους γονείς τους για να τους αγοράσουν περισσότερα ζαχαρώδη, επεξεργασμένα και θερμιδογόνα τρόφιμα.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα παιδιά μπορούν εύκολα να επηρεάζονται ώστε να δοκιμάσουν διάφορα junk food που υποστηρίζονται από διασημότητες αλλά και χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων. Ωστόσο, παραμένει λιγότερο σαφής ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζονται οι διατροφικές τους συνήθειες από influencers που επηρεάζουν τα κοινωνικά μέσα. Για τις ανάγκες της πρόσφατης έρευνας, επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο συνεργάστηκαν με 176 παιδιά ηλικίας 9 έως 11 ετών στα οποία παρουσίασαν κάποια προφίλ Instagram δύο από τους πιο δημοφιλείς bloggers του YouTube που απευθύνονται σε παιδιά αυτής της ηλικίας. Τα παιδιά χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες και τους δόθηκαν να παρατηρήσουν αντίστοιχα τρεις τύπους προφίλ Instagram: ένα που διαφήμιζε υγιεινή διατροφή, ένα άλλο που προωθούσε junk food και ένα άλλο με αναρτήσεις άσχετες με τα τρόφιμα.

Αφού τα παιδιά είδαν τα προφίλ, οι ερευνητές τους προσέφεραν τέσσερα snacks – καραμελένια ζελεδάκια, κομματάκια σοκολάτας, καρότα και άσπρα σταφύλια χωρίς κουκούτσια και άφησαν τα παιδιά να φάνε όσα ήθελαν για 10 λεπτά. Καμιά από αυτές τις τροφές δεν ήταν ίδια με αυτές που τα παιδιά είδαν στο Instagram. Κατά μέσο όρο, τα παιδιά που παρακολούθησαν προωθήσεις με πρόχειρο φαγητό κατανάλωσαν 448 θερμίδες, σε σύγκριση με τις 389 θερμίδες που κατανάλωσαν τα παιδιά της ομάδας με την υγιεινή διατροφή και τις 357 θερμίδες όσων δεν είδαν διαφημίσεις τροφίμων, σύμφωνα με τη μελέτη. Ενώ όλα τα παιδιά έφαγαν πολύ περισσότερες καραμέλες από ό,τι καρότα ή σταφύλια, όσα παρακολούθησαν διαφημίσεις junk food, κατανάλωσαν περισσότερα γλυκά από τα άλλα, κατά μέσο όρο 385 θερμίδες σε σύγκριση με 320 θερμίδες των παιδιών που είδαν διαφημίσεις με υγιεινά προϊόντα και 292 θερμίδες για όσα δεν είδαν προωθήσεις τροφίμων.

Διαβάστε και αυτό: 
Όσοι καταναλώνουν συχνά σπιτικά γεύματα κινδυνεύουν λιγότερο από το διαβήτη

"Τα παιδιά αποζητούν και στα κοινωνικά μέσα πρότυπα και είναι πιθανό να μιμηθούν τη συμπεριφορά των χαρακτήρων των μέσων αυτών που τυχαίνει να τους αρέσουν και τους θαυμάζουν", ανέφερε η συγγραφέας της μελέτης, Anna Coates από το Πανεπιστήμιο του Liverpool στο Ηνωμένο Βασίλειο. "Σε αντίθεση με τους ενήλικες, τα παιδιά είναι πιο παρορμητικά και έχουν λιγότερα κίνητρα για να αντισταθούν στο marketing των τροφίμων, καθώς δεν έχουν ως οδηγό τους μακροπρόθεσμους στόχους υγείας", δήλωσε η Coates.

Ένα από τα αστέρια του YouTube που παρουσιάστηκαν στα παιδιά στη συγκεκριμένη μελέτη ήταν μια νέα γυναίκα, ηλικίας 26 ετών με περίπου 12,1 εκατομμύρια followers στο YouTube. O άλλος ήταν ένας άνδρας 23 ετών με περίπου 4,1 εκατομμύρια followers. Δεν υπήρξε σημαντική διαφορά στις συνολικές θερμίδες που καταναλώθηκαν ή στην ποσότητα των καραμελών που κατανάλωσαν τα παιδιά που είδαν διαφημιστικά υγιεινών διατροφικών προϊόντων ή καθόλου τρόφιμα, ανέφεραν οι ερευνητές. Ένας περιορισμός της μελέτης είναι ότι πολλά από τα παιδιά ήταν ήδη εξοικειωμένα με τα βίντεο των δύο vloggers που παρουσιάστηκαν στο πείραμα και είναι πιθανό ότι οι επιλογές τους να επηρεάστηκαν από το πόσο τους άρεσαν ή δεν τους άρεσαν τα συγκεκριμένα άτομα. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι το πείραμα δεν εξέτασε πώς μπορούν τα παιδιά να αντιδράσουν στην πραγματικότητα με το περιεχόμενο των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης, σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης. Δεν αξιολόγησε τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά θα μπορούσαν να επηρεαστούν από το περιεχόμενο στο οποίο έκαναν ένα "like" ή το μοιράστηκαν με τους φίλους τους στον πραγματικό κόσμο.

Ακόμη και έτσι όμως, τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Pediatrics, προσφέρουν νέα στοιχεία για το πώς τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Η Coates ζητεί αυστηρότερους περιορισμούς όσον αφορά τη διαφήμιση ανθυγιεινών snack στα ψηφιακά κανάλια. Οι vloggers του YouTube, ειδικότερα, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να υποστηρίζουν το junk food στο νεανικό τους ακροατήριο, δήλωσε.

Φωτεινή Πουρνάρα