Η ιστορία της προέλευσης του καφέ είναι το ίδιο απολαυστική όσο και το αγαπημένο μας ρόφημα

Γύρω στα 850 μ.Χ. ο Κaldi (ή Khalid κατά άλλους), ένας βοσκός κατσικιών από την Kaffa της Αβησσυνίας, βοσκούσε μια μέρα το κοπάδι του σε ένα υψίπεδο κοντά σε ένα μοναστήρι. Παρατήρησε ότι οι κατσίκες του συμπεριφέρονταν πολύ περίεργα εκείνη την ημέρα, πηδώντας συνεχώς με ενθουσιασμό πάνω και κάτω, σχεδόν σαν να χόρευαν στα πίσω πόδια τους. Ανακάλυψε ότι η πηγή του ενθουσιασμού τους ήταν ένας μικρός θάμνος με φωτεινούς κόκκινους καρπούς. Η περιέργεια τον έκανε να δοκιμάσει και ο ίδιος και όπως και οι κατσίκες του, ο Kaldi ένιωσε τα ενεργητικά αποτελέσματα των καρπών του καφέ. Γέμισε τις τσέπες του και έτρεξε σπίτι στη σύζυγό του που τον συμβούλεψε να πάει στο κοντινό μοναστήρι για να μοιραστεί την ανακάλυψή του με τους μοναχούς εκεί. Στο μοναστήρι, οι κόκκοι καφέ του Kaldi δεν ενθουσίασαν τους μοναχούς, αντίθετα τους κοίταξαν περιφρονητικά και χαρακτηρίζοντάς τους "έργο του διαβόλου", τους έριξαν στη φωτιά. Όμως, σύμφωνα με το μύθο, το άρωμα των κόκκων του καφέ ήταν αρκετό για να κάνει τους μοναχούς να αλλάξουν γνώμη. Τους έβγαλαν από τη φωτιά, τους έσπασαν και τους κάλυψαν με ζεστό νερό σε ένα δοχείο για να τους διατηρήσουν. Όλοι οι μοναχοί του μοναστηριού μύρισαν το άρωμα του καφέ και ήρθαν να το δοκιμάσουν. Διαπίστωσαν ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα του καφέ ήταν ικανά να τους κρατήσουν ξύπνιους κατά τη διάρκεια της πολύωρης αναγκαστικής τους προσευχής και αγρυπνίας. Υποσχέθηκαν ότι από τότε θα πίνουν κάθε μέρα αυτό το νέο ποτό ως βοήθημα για τη θρησκευτική τους αφοσίωση.

Χρονολογικά η ιστορία αυτή συμπίπτει με την κοινή πεποίθηση ότι η καλλιέργεια του καφέ άρχισε στην Αιθιοπία γύρω στο ένατο αιώνα. Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι ο καφές καλλιεργήθηκε ήδη από το 575 μ.Χ. στην Υεμένη. Αν και ο μύθος του Kaldi, οι κατσίκες και οι μοναχοί λένε ότι ο καφές ανακαλύφθηκε ταυτόχρονα ως διεγερτικό και ως ποτό, είναι πολύ πιθανότερο ότι το μάσημα των κόκκων του καφέ να χρησιμοποιoύνταν ως διεγερτικό αιώνες πριν γίνουν ρόφημα. Πιστεύεται ότι οι αλεσμένοι κόκκοι αναμιγνύονταν με ghee (διαυγές βούτυρο) ή με ζωικό λίπος ως παχιά πάστα, που της έδιναν τη μορφή μικρής μπάλας και την κατανάλωναν για ενέργεια στα μακρινά ταξίδια. Ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν ότι αυτό το έθιμο του μασήματος καφέ έφτασε (μαζί με τον ίδιο τον καφέ) από την Kaffa στο Harrar και την Αραβία από σουδανέζους σκλάβους που μασούσαν καφέ για να επιβιώσουν στις δύσκολες διαδρομές των μουσουλμανικών σκλαβοπάζαρων. Υποτίθεται ότι οι σουδανέζοι δούλοι πήραν το έθιμο αυτό από τη φυλή Galla της Αιθιοπίας. Σήμερα, η παράδοση της κατανάλωσης αλεσμένου καφέ με ghee παραμένει σε ορισμένες περιοχές της Kaffa και του Sidamo. Στην Kaffa μάλιστα, κάποιοι προσθέτουν λίγο λιωμένο διαυγές βούτυρο στον καφέ τους για να τον κάνουν πιο θρεπτικό και γευστικό.

Σταδιακά, ο καφές και το έθιμο της παρασκευής και κατανάλωσής του ως ρόφημα έγινε γνωστό στην Αιθιοπία αλλά και πέρα από αυτή.. Γύρω στον 13ο αιώνα, ο καφές εξαπλώθηκε στον ισλαμικό κόσμο, όπου τον θεωρούσαν ως ένα αποτελεσματικό φάρμακο αλλά και βοήθημα προσευχής. Η τελετή του καφέ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής στην Αιθιοπία και την Ερυθραία. Μια πρόσκληση για συμμετοχή σε μια τελετή καφέ, θεωρείται δείγμα φιλίας ή σεβασμού και αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της Αιθιοπικής φιλοξενίας.

Φωτεινή Πουρνάρα