Στο μικροσκόπιο και άλλες πρωτεΐνες εκτός της γλουτένης για την κοιλιοκάκη

Η κοιλιοκάκη προκαλείται από δυσανεξία στη γλουτένη, μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Ο όρος γλουτένη είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει τις πρωτεΐνες γλιαδίνη (στο σιτάρι), σικαλίνη (στη σίκαλη) και ορδεΐνη (στο κριθάρι). συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή πολλών καθημερινών τροφίμων, όπως το ψωμί, τα δημητριακά πρωινού, τα ζυμαρικά, η πίτσα, οι διάφορες ζύμες, το κέικ και τα μπισκότα. Το ρύζι, οι πατάτες και το καλαμπόκι δεν περιέχουν γλουτένη.

Κάποια άτομα με κοιλιοκάκη αντιδρούν επίσης και στη βρώμη. Πρόκειται για μία εφ’ όρου ζωής πάθηση, με πιθανές επιδράσεις σε ολόκληρο το σώμα. Προκαλεί φλεγμονή στο τοίχωμα του λεπτού εντέρου, βλάπτοντας τις μικροσκοπικές δομές του (λάχνες και μικρολάχνες) που είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική πέψη με συνέπεια το έντερο να μην μπορεί να απορροφήσει σωστά τις θρεπτικές ουσίες. Είναι κληρονομική πάθηση και επειδή η βλάβη προκαλείται από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα. Έρευνες δείχνουν ότι 1 στα 100 άτομα είναι πιθανό να νοσούν από κοιλιοκάκη.

Η δυσανεξία στη γλουτένη μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και η τάση εκδήλωσής της είναι κληρονομική. Τα κλασικά συμπτώματα είναι το συνεχές πρήξιμο και πόνοι στην κοιλιά ή διάρροια, κράμπες του εντέρου, ο υποσιτισμός ο οποίος προκαλεί, μεταξύ άλλων, απώλεια βάρους στους ενήλικες, προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά, αναιμία  και ασθένειες των οστών. Πιο πρόσφατα έχει αναφερθεί ότι οι επιπτώσεις της δυσανεξίας στην γλουτένη επεκτείνονται αρκετά και εκτός του βλεννογόνου του εντέρου και ασθένειες αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, όπως η ηπατική νόσος, ο θυρεοειδής, η δερματίτιδα, ο διαβήτης τύπου Ι και η στειρότητα, πιθανόν να συνδέονται με αυτή την κατάσταση.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Proteome Research, υποστηρίζει ότι πιθανά η γλουτένη - η οποία αποτελεί το 75% του συνόλου των πρωτεϊνών του σιταριού- να κατηγορείται υπέρ το δέον για την ασθένεια της κοιλιοκάκης.  Πως όμως επιδρά στον οργανισμό μας το άλλο 25% των πρωτεϊνών;  Αυτό το ερώτημα αποφάσισαν να εξετάσουν Ερευνητές και επιστήμονες του Πανεπιστημίου Columbia και του Αμερικανικού Τμήματος Γεωργίας.  Πραγματοποίησαν διεξοδικούς ελέγχους σε δείγματα ορών ασθενών με κοιλιοκάκη και με δερματίτιδα herpetiformis (μιας μορφής που σχετίζεται με την κοιλιοκάκη) εξετάζοντας την ανοσοποιητική αντίδραση 5 μη σχετιζόμενων με την γλουτένη πρωτεϊνών.  Πράγματι, οι άλλες πρωτεΐνες έδρασαν ως αντιγόνα και οι ασθενείς εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων σ’ αυτές τις πρωτεΐνες.  Ο Δρ. Armin Alaedini, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia δήλωσε: «Τα αποτελέσματα ήταν έκπληξη για μας, επειδή δεν περιμέναμε να βρούμε μια τέτοια ισχυρή απόκριση αντισωμάτων σε ένα συγκεκριμένο υποσύνολο από πρωτεΐνες του σιταριού, εκτός από τη γλουτένη, σε όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη». Και πρόσθεσε: «Ιστορικά, εκτός από τη γλουτένη, όλες οι άλλες πρωτεΐνες του σιταριού θεωρείται ότι στερούνται τοξικότητας ή ικανότητας να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση στο πλαίσιο της κοιλιοκάκης».

 Ανεξάρτητα από αυτά τα αποτελέσματα που ρίχνουν φως στην κατανόηση των μηχανισμών της κοιλιοκάκης, ο Alaedini τονίζει ότι ο  ρόλος των πρωτεϊνών που δεν σχετίζονται με την γλουτένη δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, και όταν αυτό συμβεί ίσως αυξηθούν σημαντικά οι πιθανότητες αποτελεσματικότερης θεραπείας της.