Θα πρέπει να ανησυχείτε για το αρσενικό στις τροφές του μωρού σας;

Το ρυζάλευρο είναι συχνά η πρώτη στερεά τροφή του μωρού, αλλά περιέχει σχετικά υψηλές ποσότητες αρσενικού, μια  πηγή αυξανόμενης ανησυχίας. Και ενώ τα επίπεδα αυτής της δυνητικά τοξικής ουσίας στις παιδικές τροφές έχουν μειωθεί ελαφρά τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν να περιέχουν έξι φορές περισσότερο ανόργανο αρσενικό, κατά μέσο όρο, από τα δημητριακά για βρέφη που παρασκευάζονται με άλλα σιτηρά όπως το κριθάρι ή το πλιγούρι βρώμης.  Πρόσφατες ιατρικές δημοσιεύσεις και μελέτες έφεραν στο φως τον κίνδυνο που υπάρχει από τη συγκέντρωση του βαρέως αυτού μετάλλου στις τροφές και ειδικότερα στο ρύζι και τα προϊόντα του (ρυζάλευρο) που χρησιμοποιούνται στις παιδικές τροφές όπως σε κρέμες, σούπες, γιαούρτι και μπισκότα.

Για το λόγο αυτό, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, κ. Κώστας Νταλούκας, ζήτησε εγγράφως από τον ΕΦΕΤ να ενημερωθεί με συγκεκριμένα στοιχεία για τους ελέγχους που έχουν γίνει σχετικά με το θέμα αυτό και αν τελικά κυκλοφορούν στη χώρα μας επικίνδυνα προϊόντα ρυζιού.  Τα ερωτήματα που έθεσε στις Δημόσιες Αρχές η Ένωση είναι τα εξής:

• Γίνονται και κάθε πότε δειγματοληπτικοί έλεγχοι στο ρύζι και στα προϊόντα ρυζιού σε σχέση με τα όρια που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά το ανόργανο αρσενικό;​
• Πότε έγινε ο τελευταίος δειγματοληπτικός έλεγχος;
• Ποια ήταν τα αποτελέσματα;
• Σε ποια προϊόντα έγινε;
• Ισχύει σήμερα ο νέος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
• Αν ισχύει, υπάρχουν στην ελληνική αγορά προϊόντα ρυζιού και βρεφικές τροφές ρυζιού τα οποία δεν έχουν συμμορφωθεί με τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
• Είναι υποχρεωτικό για τις εταιρείες παιδικών τροφών ρυζιού να αναφέρουν στην ετικέτα του προϊόντος τα επίπεδα του περιεχομένου ανόργανου αρσενικού ώστε να το γνωρίζει ο καταναλωτής;
• Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά του καταναλωτή και τι πρέπει να αναζητεί στα τυποποιημένα προϊόντα, ώστε να είναι σίγουρος για την υγεία την δική του και των παιδιών του;

Η Ένωση Παιδιάτρων ζητά επίσης να τους δοθούν και οποιεσδήποτε άλλες βοηθητικές πληροφορίες ώστε να ενημερωθούν οι καταναλωτές ως προς τον τρόπο διαφύλαξης της υγείας κυρίως των βρεφών και των μικρών παιδιών.

Το αρσενικό είναι πανταχού παρόν στο περιβάλλον και βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, αλλά τα φυτά του ρυζιού το απορροφούν ιδιαίτερα εύκολα από το υπέδαφος και το νερό, λένε οι ειδικοί. Τα υψηλά επίπεδα ανόργανου αρσενικού έχουν συνδεθεί με καρκίνους του δέρματος, του ήπατος, της ουροδόχου κύστης και των πνευμόνων. Νεότερες έρευνες έχουν συνδέσει τις μακροχρόνιες  χαμηλού επιπέδου εκθέσεις στο μέταλλο αυτό με γνωστικά και συμπεριφοριστικά προβλήματα στα παιδιά. Τα βρέφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα επειδή τα σώματά τους είναι τόσο μικρά και σε έναν υπολογισμό ανά κιλό βάρους, έχουν πολύ υψηλότερη έκθεση από οποιονδήποτε άλλο. Είναι επίσης ευάλωτα επειδή το αρσενικό είναι μια νευροτοξική ένωση και ο εγκέφαλός τους βρίσκεται ακόμη σε ανάπτυξη. Εδώ και χρόνια, οι παιδίατροι ενθαρρύνουν τους γονείς να βάλουν διάφορα δημητριακά στη διατροφή των μωρών τους, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση στο αρσενικό.

Η αμερικανική υγειονομική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), έχει από το 2016 προτείνει συγκεκριμένα όρια (100 ppb) για την ποσότητα ανόργανου αρσενικού που επιτρέπεται στα δημητριακά για βρέφη, αλλά η κανονιστική διαδικασία δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ. Η πρόταση αυτή ήρθε μετά από μια έρευνα της υπηρεσίας που συνδέει την έκθεση σε ανόργανο αρσενικό με τον καρκίνο του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης, τα αρνητικά αποτελέσματα της εγκυμοσύνης και τη μειωμένη απόδοση των παιδιών σε διάφορα γνωσιακά τεστ. Αυτό το προτεινόμενο όριο είναι σημαντικό, επειδή τα δημητριακά ρυζιού είναι παραδοσιακά η πιο κοινή επιλογή ως πρώτη στέρεη τροφή για τα βρέφη στις ΗΠΑ (και όχι μόνο) εδώ και δεκαετίες. Είναι ενισχυμένα με σίδηρο, προσφέροντας αυτό το σημαντικό αυτό θρεπτικό συστατικό σε μια βολική, προσιτή, εύπεπτη και υποαλλεργική συσκευασία.

Το ανόργανο αρσενικό ανήκει στα βαρέα μέταλλα, είναι ιδιαίτερα τοξικό και έχει καταταχτεί στην κατηγορία Ι των καρκινογόνων ουσιών από την IARC. Από το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τον κανονισμό 2015/1006 έχει θεσπίσει ως ανώτατο επιτρεπτό όριο για το ανόργανο αρσενικό στο μη επεξεργασμένο ρύζι τα 0.2 mg/kg, στις ρυζογκοφρέτες και τα μπισκότα ρυζιού τα 0.3 mg/kg ενώ στα ρυζάλευρα και γενικά τις παιδικές τροφές τα 0.1 mg/kg, τιμές που είναι παραπλήσιες με τις προτεινόμενες από τον FDA.  Είναι αποτέλεσμα βιομηχανικών τοξινών και φυτοφαρμάκων, απορροφάται από τον οργανισμό μας μέσω των τροφών και συναντάται σε δύο μορφές, με την ανόργανη να είναι και η πιο τοξική.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι υπάρχουν πολλά άλλα τρόφιμα που τα μωρά μπορούν να φάνε για να πάρουν αρκετό σίδηρο. Μέχρι τους έξι μήνες, το χρόνο που τα μωρά ξεκινούν συνήθως τη στερεή τροφή,  οι ανάγκες τους σε σίδηρο είναι δραματικά υψηλότερες από ό,τι πριν (έως και 11 mg / ημέρα από 0,27 mg / ημέρα). Σε αυτή την ηλικία, το μητρικό γάλα (ή του εμπορίου) πρέπει να εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια πηγή διατροφής για ένα βρέφος, αλλά θα πρέπει να μπουν και στερεά τρόφιμα, ξεκινώντας από εκείνα που είναι πλούσια σε σίδηρο. Ενώ το ενισχυμένο με σίδηρο ρυζάλευρο είναι συχνά η πρώτη επιλογή, δεν είναι απαραίτητο και οι συστάσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Υπάρχουν και άλλες επιλογές για δημητριακά  με σίδηρο (για παράδειγμα, βρώμη, σιτάρι, κριθάρι, quinoa) και πολλά τρόφιμα που είναι φυσική πηγή σιδήρου που τα μωρά μπορούν να φάνε όπως το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια, καθώς φυτικές πηγές όπως οι φακές, τα φασόλια, τα μπιζέλια και το σπανάκι.

Φωτεινή Πουρνάρα