Cydonia oblonga: το παραγνωρισμένο κυδώνι

 Το κυδώνι είναι ένα αρχαίο φρούτο που συναντάται στη μαγειρική των Ρωμαίων και των Ελλήνων και καλλιεργήθηκε σε ολόκληρη την Τουρκία και τη νοτιοανατολική Ασία. Αναπτύσσεται σε μικρά δένδρα, συγγενεύει στενά με τα μήλα και τα αχλάδια, χωρίς όμως να είναι εξίσου ελκυστικό. Κάνει την εμφάνισή του από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι τον Ιανουάριο και δυστυχώς, είναι παραγκωνισμένο. Είναι ιθαγενές στον Καύκασο και τη βόρεια Περσία, αλλά η καλλιέργειά του εξαπλώθηκε στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Πολλοί θεωρούν ότι επειδή τα μήλα ήταν άγνωστα στον αρχαίο κόσμο, ο απαγορευμένος καρπός του Κήπου της Εδέμ ήταν το κυδώνι και τα «χρυσά μήλα των Εσπερίδων» που δόθηκαν στην Αφροδίτη ως βραβείο ομορφιάς από τον Πάρη της Τροίας, ήταν πιθανώς και αυτά κυδώνια. Οι μάγειροι στον Μεσαίωνα θεωρούσαν το κυδώνι ως το πιο χρήσιμο από τα φρούτα, το έτρωγαν με πιπέρι, τζίντζερ, γαρίφαλο, κανέλα και μοσχοκάρυδο και ήταν το επίσημο επιδόρπιο των δείπνων και των δεξιώσεων των ευγενών. Την εποχή των Tudor και Stuart, η μαρμελάδα από κυδώνια, τυλιγμένη σε φύλλο χρυσού, θεωρούνταν αφροδισιακό.

Είναι ένα αρωματικό φρούτο του οποίου η σάρκα είναι πολύ σκληρή και ξινή για να το φάμε ωμό, αλλά είναι πλούσια σε πηκτίνη, ένα δομικό ετεροπολυσακχαρίτη που βρίσκεται γενικά στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών, η οποία έχει την ιδιότητα να σχηματίζει ένα είδος ζελέ με τη ζάχαρη. Για τον λόγο αυτό η πηκτίνη χρησιμοποιείται σαν πηκτικός παράγοντας στη βιομηχανία τροφίμων με πιο διαδεδομένη χρήση αυτή στις μαρμελάδες. Δεν είναι μόνο τα ζελέ και οι μαρμελάδες ο μόνος τρόπος για να απολαύσετε το κυδώνι. Το ψήσιμό του στο φούρνο του προσθέτει λίγη γλύκα και το μαλακώνει. Ταιριάζει πολύ και σε συνταγές με χειμωνιάτικα πιάτα με κρέας όπως το χοιρινό, το αρνί, και η πάπια. Φυσικά, ως συγγενής των αχλαδιών και των μήλων, τα κυδώνια είναι μια θαυμάσια επιλογή ως υλικό σε ψητές πίτες και τάρτες. Απλά, λόγω της ιδιαίτερα σκληρής σάρκας τους καλό θα είναι να τα βράσετε ελαφρά στον ατμό ή να τα σοτάρετε προτού τα χρησιμοποιήσετε στη συνταγή σας.

Διατροφική αξία

Έχει χαμηλή θερμιδική αξία: 100 γραμμάρια φρέσκου ωμού κυδωνιού παρέχουν 57 θερμίδες και έχουν επίσης χαμηλά κορεσμένα λιπαρά, νάτριο και χοληστερόλη. Είναι μια πλούσια πηγή βιταμίνης C, ψευδαργύρου, καλίου, χαλκού, σιδήρου και διαιτητικών ινών. Επίσης, περιέχουν σε σημαντικές ποσότητες ορισμένα οργανικά συστατικά όπως η κατεχίνη, η επικατεχίνη, η λιμονένη και διάφορες άλλες φυτοθρεπτικές ουσίες οι οποίες έχουν ευεργετική δράση στον οργανισμό.

• Η σάρκα των κυδωνιών μαζί με τη φλούδα τους περιέχουν καλές ποσότητες ινών. Επιπλέον, ο πολτός του φρούτου με την ιδιαίτερη κοκκώδη υφή, αποτελείται από στυπτικές ενώσεις, γνωστές ως τανίνες, που συνδέονται με τις τοξίνες, προστατεύοντας έτσι τον βλεννογόνο του εντέρου από διάφορες φλεγμονώδεις νόσους όπως η εκκολπωματίτιδα. Επίσης, βοηθά στη μείωση του σωματικού βάρους και των επιπέδων της LDL χοληστερόλης στο αίμα.
• Έχει αρκετές φαινολικές ενώσεις που του προσδίδουν και το μοναδικό άρωμά του. Οι φαινόλες αυτές, ανακουφίζουν αποτελεσματικά από τα γαστρικά έλκη.
• Τα ώριμα κυδώνια έχουν καλή συγκέντρωση βιταμίνης-C. 100 g παρέχουν 15 mg ή 25% της συνιστώμενης (RDA) δόσης βιταμίνης-C, συμβάλλοντας στην απομάκρυνση των επιβλαβών ριζών από το σώμα. Η βιταμίνη C ενισχύει επίσης την ανοσία, τη μείωση των ιογενών επεισοδίων και των φλεγμονωδών καταστάσεων.
• Είναι μια καλή πηγή μετάλλων όπως ο χαλκός (130 μg ή 14% RDA), ο σίδηρος, το κάλιο και το μαγνήσιο καθώς και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη και η πυριδοξίνη (βιταμίνη Β-6).
• Έχουν αντι-αλλεργικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ο καρπός καθώς και η εκχύλιση των σπόρων του κυδωνιού προτείνονται στη θεραπεία της κυστίτιδας, της ατοπικής δερματίτιδας αλλά και ως ασφαλής εναλλακτική λύση στην παρασκευή τροφίμων για αλλεργικούς ανθρώπους.
• Συνιστώνται για την πρωινή ναυτία και όταν αναμιγνύονται με μέλι, μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κολίτιδας, της διάρροιας, της δυσκοιλιότητας και των εντερικών λοιμώξεων, ενώ το σιρόπι από κυδώνια χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των αιμορροΐδων.
• Το κάλιο είναι γνωστό αγγειοδιασταλτικό και βοηθά τις αρτηρίες να χαλαρώσουν ώστε, με τη σειρά τους να διατηρήσουν την αρτηριακή πίεση σε υγιή επίπεδα, μειώνοντας παράλληλα τη συνολική πίεση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Τα κυδώνια περιέχουν μια γενναιόδωρη ποσότητα καλίου, η οποία μπορεί να ωφελήσει την υγεία μακροπρόθεσμα

Φωτεινή Πουρνάρα