Τι παρασκευάστηκε πρώτο, το ψωμί ή η μπύρα;

Για πολλούς ανθρώπους, τίποτα δεν είναι πιο απολαυστικό και χαλαρωτικό από ένα ποτήρι κρύας μπύρας στο τέλος μιας κουραστικής μέρας. Μια ομάδα επιστημόνων θεωρεί ότι η ζύμωση μπύρας και όχι το ψήσιμο ψωμιού θα μπορούσε να είναι ο λόγος που οι πρόγονοί μας άρχισαν να καλλιεργούν σιτηρά για πρώτη φορά.

Μέσα σε ένα σπήλαιο στο Ισραήλ, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Stanford βρήκαν στοιχεία για την παλαιότερη γνωστή διαδικασία παραγωγής μπύρας, η οποία θεωρούν ότι μπορεί να προηγηθεί της καλλιέργειας των πρώτων σιτηρών. Και τα δύο αυτά ορόσημα ανήκουν στους Natufians, μια ομάδα κυνηγών-συλλεκτών που κατοίκησαν στην ανατολική Μεσόγειο πριν από περισσότερα από 10.000 χρόνια.

Για τη νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Archaeological Science: Reports, μια ομάδα με επικεφαλής την Li Liu, καθηγήτρια της κινεζικής αρχαιολογίας στο Stanford, ανέλυσε ίχνη από πέτρινα γουδιά που χρονολογούνται περίπου πριν από 13.000 χρόνια και βρέθηκαν σε ένα νεκροταφείο των Natufians στο σπήλαιο Raqefet, κοντά στη σημερινή πόλη της Χάιφα.

Περισσότερες αποδείξεις ότι η μπύρα προηγήθηκε του ψωμιού.

Η αμφιλεγόμενη ιδέα ότι η μπύρα και όχι το ψωμί, ενέπνευσε την αρχική εξημέρωση των δημητριακών δεν είναι μια νέα θεωρία. Πρωτοκυκλοφόρησε στη δεκαετία του 1950 και έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια χάρη σε έρευνες που εκτιμούν ότι οι Natufians θεωρούσαν την μπύρα ένα ουσιαστικό μέρος των γιορτών που ήταν τόσο σημαντικές για την κοινωνία τους.

Η Liu και οι συνάδελφοί της δεν αναζητούσαν αποδεικτικά στοιχεία για την παραγωγή μπύρας στο σπήλαιο Raqefet, αλλά απλά διερεύνησαν ποια φυτικά τρόφιμα οι Natufians κατανάλωναν. Όπως αποδείχθηκε, αυτό που ανακάλυψαν ήταν απόδειξη μιας μεγάλης επιχείρησης ζυθοποιίας. Η Liu σχολίασε: "Από καιρό υποθέταμε ότι η δίψα για μπύρα μπορεί να ήταν το ερέθισμα πίσω από την εξημέρωση των δημητριακών, γεγονός που οδήγησε σε μια σημαντική κοινωνικο-τεχνολογική αλλαγή στην ανθρώπινη ιστορία. Αλλά αυτή η υπόθεση ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενη. Αυτά που ανακαλύψαμε εδώ αποτελούν τα αρχαιότερα αρχαιολογικά στοιχεία για την παρασκευή μπύρας με βάση τα δημητριακά από έναν τροφοσυλλέκτη λαό που ζούσε μια ημι-καθιστική ζωή". Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να κυμαίνονται μεταξύ 11.700 και 13.700 ετών, πριν από τις πρώτες γνωστές αποδείξεις για την παρασκευή ψωμιού που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα σε μια τοποθεσία που κατοικούσαν Natufians στην Ανατολική Ιορδανία.

Η βήμα προς βήμα αναπαράσταση της αρχαίας ζυθοποίησης

Ακόμα και οι πιο καταρτισμένοι πότες μπύρας σήμερα δεν θα αναγνώριζαν την αρχαία μπύρα, η οποία προσομοιάζει περισσότερο με ένα αραιό χυλό από κουάκερ ή από πολλά συστατικά, όπως σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, όσπρια ή λινάρι. Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, οι Natufians ακολουθούσαν μια διαδικασία τριών βημάτων: Πρώτον, έβαζαν τους κόκκους να βλαστήσουν στο νερό, έπειτα τους στράγγιζαν και τους αποξήραιναν, παράγοντας βύνη. Στη συνέχεια, τους έλιωναν και τους ζέσταιναν πριν προσθέσουν άγρια ​​μαγιά και αφήσουν το μείγμα να υποστεί ζύμωση.

Για να δοκιμάσουν τις θεωρίες τους, οι ερευνητές επανέλαβαν αυτή την αρχαία διαδικασία κατασκευής μπίρας βήμα προς βήμα. Το αποτέλεσμα, πιστεύουν, ήταν εντυπωσιακά παρόμοιο με αυτό που έκαναν οι Natufians. "Αυτή η ανακάλυψη δείχνει ότι η παραγωγή αλκοόλ δεν ήταν αναγκαστικά αποτέλεσμα πλεονάσματος της γεωργικής παραγωγής, αλλά αναπτύχθηκε πριν τη γεωργία για τελετουργικούς σκοπούς και πνευματικές ανάγκες, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό", δήλωσε η Liu.

Φωτεινή Πουρνάρα