Το αβέβαιο μέλλον της διατροφικής αξίας της τροφής

Μια διεθνής ερευνητική ομάδα ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το σελήνιο, ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για την υγεία του ανθρώπου, ήδη παρουσιάζει έλλειψη στη διατροφή ενός στους επτά ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Προηγούμενες μελέτες συνδέουν τη χαμηλή πρόσληψη σεληνίου με προβλήματα όπως το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και η γνωστική εξασθένηση. Σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας, όπως αυτές που παρατηρούνται σε ορισμένα σημεία της Κίνας, το μέγεθος και το σχήμα των οστών των παιδιών δεν αναπτύσσονται κανονικά.  Αυτό το ζωτικό στοιχείο θα μπορούσε να παρουσιάσει ακόμη μεγαλύτερη έλλειψη σε εδάφη μεγάλων γεωργικών περιοχών λόγω των κλιματικών αλλαγών. Με την προβλεπόμενη μέση αύξηση της θερμοκρασίας στο τέλος του αιώνα κατά 2,2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την περίοδο 1986-2005, το σελήνιο σημειώνει μείωση κατά μέσο όρο 8,7% σύμφωνα με την έρευνα. Μόνο στο 19%  των καλλιεργήσιμων εκτάσεων φαίνεται να αυξάνεται το σελήνιο.

Οι επιστήμονες Samuel Myers, Peter Huybers και οι συνεργάτες τους στο Πανεπιστήμιο του Harvard προειδοποίησαν σε ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε στο Annual Review of Public Health ότι  υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικού CO2 μέχρι το 2050 θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι μεγάλες παγκόσμιες καλλιέργειες όπως αυτές του σιταριού, του ρυζιού και τις σόγιας θα παρουσίαζαν σημαντική μείωση σε ψευδάργυρο και σίδηρο. Ο σίδηρος είναι ένα ουσιαστικό στοιχείο για την παραγωγή του αίματος, ενώ ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για το ανοσοποιητικό σύστημα. Περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν ήδη από έλλειψη ψευδαργύρου και σιδήρου, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, κάτι που προκαλεί μια απώλεια 63 εκατομμυρίων χρόνων ζωής ετησίως, δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη, κυρίως λόγω της ανόδου της στάθμης του CO2, έχει ήδη λειτουργήσει ως συναγερμός για τους κινδύνους περικοπής των αποδόσεων των καλλιεργειών και τα τελευταία ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τους φόβους για την ασφάλεια των τροφίμων και τις επιπτώσεις του υποσιτισμού τόσο στην ανθρώπινη αλλά και την οικονομική ανάπτυξη. «Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που απαντά στο ερώτημα του κατά πόσον η αύξηση των συγκεντρώσεων του CO2 - που έχουν αυξηθεί σταθερά από τη Βιομηχανική Επανάσταση - απειλούν την ανθρώπινη διατροφή», δήλωσε ο Myers.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία που αφορούσαν 41 γονότυπους (γενετικό υλικό) από δημητριακά και όσπρια. Και μόνο στο σιτάρι  βρήκαν ότι οι συγκεντρώσεις ψευδαργύρου και σιδήρου μειώνονται κατά 9,3% και 5,1% αντίστοιχα. "Η ανθρωπότητα κάνει ένα παγκόσμιο πείραμα τροποποιώντας με μεγάλη ταχύτητα τους περιβαλλοντικούς όρους για το μόνο κατοικήσιμο πλανήτη που γνωρίζουμε. Δεδομένου ότι αυτό το πείραμα εξελίσσεται, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν πολλές εκπλήξεις. Η ανακάλυψη ότι η αύξηση του CO2 απειλεί την ανθρώπινη διατροφή είναι μια από αυτές τις εκπλήξεις», δήλωσε ο Myers.  Ωστόσο, η μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα ψευδαργύρου και σιδήρου στο ρύζι μεταβάλλονται ουσιαστικά ανάλογα με την ποικιλία και ίσως θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει αναπαραγωγή των ποικιλιών εκείνων που έχουν μειωμένη ευαισθησία στο CO2.