Αγκαλιάζοντας την αειφόρο γεωργία, η μικροσκοπική Ολλανδία έχει εξελιχθεί σε μια γεωργική υπερδύναμη που ταΐζει τον κόσμο

Οι Κάτω Χώρες αντιμετωπίζουν το φόβο μιας επερχόμενης επισιτιστικής κρίσης σε ολόκληρο τον πλανήτη, επενδύοντας στο σύνθημά τους «δύο φορές περισσότερα τρόφιμα χρησιμοποιώντας τους μισούς πόρους» που έχει ως προμετωπίδα το ολλανδικό γεωργικό κίνημα από το 2000. Η Ολλανδία είναι ο νούμερο δύο εξαγωγέας τροφίμων σε ολόκληρο τον κόσμο με βάση την αξία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούν στη δεύτερη θέση παρότι έχουν 270 φορές περισσότερη επιφάνεια γης. Πώς τα κατάφεραν; Αρχικά, το 80% της καλλιεργούμενης γης τους είναι σε θερμοκήπια, γεγονός που μετατρέπει κάθε χωράφι σε ένα ξεχωριστό μικρό οικοσύστημα όπου κάθε πτυχή ελέγχεται, λαμβάνεται υπόψη και χρησιμοποιείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Επίσης, οι γεωργοί είναι πλέον «επιστήμονες γεωργίας» που παρακολουθούν την υγεία του εδάφους, τον αέρα και τις αποδόσεις με τα drones και τα μόνιτορ σαν να καλλιεργούνταν μέσα σε ένα φουτουριστικό διαστημόπλοιο. Από το 2000, οι Ολλανδοί γεωργοί έχουν καταφέρει να μειώσουν την εξάρτηση από το νερό για τις βασικές καλλιέργειες στο 90% και έχουν σχεδόν εξαλείψει πλήρως τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων στα φυτά των θερμοκηπίων. Από το 2009 οι κτηνοτρόφοι της χώρας έχουν μειώσει τη χρήση αντιβιοτικών κατά 60%. Οι Κάτω Χώρες είναι παγκόσμιος ηγέτης στις εξαγωγές ντομάτας και ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς πατάτας και κρεμμυδιού. Περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού παγκόσμιου εμπορίου σπόρων λαχανικών προέρχεται από τις Κάτω Χώρες.

Ο Ernst van den Ende, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Wageningen University & Research’s Plant Sciences, ο οποίος πρωτοστατεί στην επιστήμη των τροφίμων σε όλη τη χώρα, εξήγησε στο National Geographic πως οι υπάρχουσες δομές διασώζουν τεράστιες ποσότητες νερού για κάθε εναλλαγή καλλιέργειας στο ίδιο χωράφι, κάτι το οποίο αποτελεί τεράστιο ζήτημα. Αλλά δεν είναι το μόνο στο οποίο πρέπει να επικεντρωθεί ο γεωργός. "Το νερό δεν είναι το βασικό πρόβλημα. Είναι το φτωχό έδαφος ", λέει. "Η απουσία θρεπτικών ουσιών μπορεί να αντισταθμιστεί από την καλλιέργεια φυτών που δρουν σε συμβίωση με ορισμένα βακτήρια για να παράγουν το δικό τους λίπασμα". Ο Van den Ende έχει επίσης μια πρόταση για το πώς να τρέφονται τα ζώα με μεγαλύτερη βιωσιμότητα: "Ταϊστε τα ακρίδες", λέει, εξηγώντας ότι ένας μετρικός τόνος πρωτεΐνης σόγιας μπορεί να παραχθεί σε ένα κομμάτι γης μέσα σε ένα χρόνο το οποίο θα μπορούσε να παράγει 150 τόνους πρωτεΐνης εντόμων ταυτόχρονα.

Αυτού του είδους οι εξελίξεις έχουν προκύψει από καινοτομίες που βασίζονται στην αναγκαιότητα. Δεν υπάρχει πολλή διαθέσιμη γη; Βρείτε τρόπους να έχει αυτή η γη υψηλή απόδοση και εναλλαγή καλλιεργειών. Μια άλλη αναγκαιότητα προέκυψε από τους «αυστηρούς και ακριβούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους (GMOs). Λόγω του κόστους και του χρόνου που συνεπάγεται η ανάπτυξη GMOs, οι ολλανδικές επιχειρήσεις παραγωγής σπόρων κατέκτησαν ηγετική θέση παγκοσμίως λόγω της μοριακής αναπαραγωγής των σπόρων. Σε αντίθεση με τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους, η μοριακή αναπαραγωγή δεν εισάγει ξένα γονίδια στους σπόρους και οι σπόροι αυτοί είναι συχνά έτοιμοι για πώληση και χρήση στο μισό απαιτούμενο χρόνο.

Η Heleen Bos διαχειρίζεται τους λογαριασμούς για τα οργανικά προϊόντα και τα διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα για το Rijk Zwaan, μια μεγάλη ολλανδική επιχείρηση καλλιέργειας σπόρων, η οποία παράγει π.χ. σπόρους τομάτας θερμοκηπίου που κοστίζουν 0,50 δολάρια ο καθένας και μπορούν να αποφέρουν 75 κιλά τομάτας από ένα και μόνο φυτό. Η επιχείρηση αυτή προσπαθεί να διαδώσει το ολλανδικό μοντέλο σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν γεωργικές προκλήσεις μοναδικές στην περιοχή τους, όπως η Κένυα, το Περού και η Γουατεμάλα. "Φυσικά, εκεί δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα αυτό το είδος high-tech γεωργίας που βλέπετε στις Κάτω Χώρες", δήλωσε. "Αλλά προχωρούμε με την εισαγωγή λύσεων μέσης τεχνολογίας που μπορούν να κάνουν μια τεράστια διαφορά." Είναι σημαντικό για την εταιρεία να είναι σε άμεση επαφή με τους τοπικούς καλλιεργητές σχετικά με τις ανάγκες τους, αντί να προσγειωθεί σε νέο τόπο και να δημιουργήσει από την αρχή μια δική της γεωργική τάξη. Η Βos πρόσθεσε ότι προσπαθούν να αναπτύξουν σπόρους για τις ειδικές συνθήκες τις κάθε χώρας, μέσα από συνεχείς συζητήσεις με τους ίδιους τους μικρούς καλλιεργητές σχετικά με τις ανάγκες τους αλλά και τις καιρικές και εδαφολογικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν όπως και για το κόστος.

Παρότι οι καλλιέργειές τους τώρα παρουσιάζουν τεράστια επιτυχία, οι Κάτω Χώρες γνώρισαν έναν τρομερό λιμό κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ήταν υπό κατάληψη από τη ναζιστική Γερμανία. Υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους περίπου 10.000-20.000 άνθρωποι. Με αυτό το σκοτεινό φάντασμα να γέρνει στους ώμους τους, η προσπάθεια ανάπτυξης λύσεων για να τραφεί η ανθρωπότητα δεν αποτελεί απλά μια αφηρημένη έννοια και αιτία, αλλά μια ιερή αποστολή.

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγή: Νational Geographic