Αμάρανθος, το αρχαίο δημητριακό με το ελληνικό όνομα

Ο αμάρανθος είναι ένας σπόρος ηλικίας 8000 ετών, αδιάρρηκτα συνυφασμένος με το διαιτολόγιο των Αζτέκων. Το φυτό που ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα σέσκουλα, την κινόα, τα παντζάρια και το σπανάκι, παράγει χιλιάδες μικροσκοπικούς σπόρους (μέχρι και 60.000) που συνθέτουν αυτό το ψευτο-σιτηρό. Κερδίζει συνεχώς σε δημοτικότητα και μπαίνει όλο και σε περισσότερες κουζίνες λόγω της εξαιρετικής διατροφικής του αξίας. Το όνομά του προέρχεται από την ελληνική γλώσσα ως κάτι που είναι αθάνατο και άφθαρτο και αυτό γιατί οι σπόροι του είναι πραγματικά υπερβολικά ανθεκτικοί. Ως βασικό μέρος της δίαιτας των προ-Κολομβιανών Αζτέκων, δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο για φαγητό, αλλά και ως μέρος των θρησκευτικών τελετών τους, κατά τη διάρκεια των οποίων δημιουργούσαν εικόνες των θεοτήτων από ένα συνδυασμό σπόρων αμάρανθου, αμύγδαλων και μελιού.  Αφού τις παρασκεύαζαν και τελείωνε το λατρευτικό μέρος των τελετών, τις έσπαγαν σε κομμάτια και τις μοίραζαν να τις φάει ο κόσμος.  Δυστυχώς, όταν ο Κορτέζ και οι Ισπανοί κατακτητές έφθασαν εκεί τον 16ο αιώνα, αναγνώρισαν τη θρησκευτική σημασία των σπόρων, έκαψαν τις φυτείες του αμάρανθου και η χρήση του απαγορεύτηκε. Ευτυχώς, το φυτό δεν εξαφανίστηκε αλλά διατηρήθηκε σε κάποια δύσκολα σημεία της ορεινής Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Στις μέρες μας μπορεί να βρεθεί σε πολλές μη εγγενείς περιοχές όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Ταϊλάνδη,  η Νιγηρία, καθώς και στην Ευρώπη όπου οι σπόροι του γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς σε πιάτα εστιατορίων και σε καταστήματα τροφίμων.

Θρεπτική αξία και οφέλη για την υγεία

Ανά φλιτζάνι, ο αμάρανθος περιέχει 251 θερμίδες και μόλις 4 γραμμάρια λίπους, κανένα από τα οποία δεν είναι κορεσμένο. Προσφέρει 29% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης (ΣΗΔ) σιδήρου , 12% του ασβεστίου, 40% του μαγνησίου και 36% του φωσφόρου.  Ένα φλιτζάνι σπόρων αμάρανθου προσφέρει επίσης το 105% της ΣΗΔ για το μαγγάνιο που λειτουργεί ως αντιοξειδωτικό και παίζει ρόλο στον ενεργειακό μεταβολισμό, την υγεία των οστών και την επούλωση πληγών. Η ίδια ποσότητα παρέχει 5 γρ. ινών που βοηθούν στην υγεία του πεπτικού συστήματος και συμβάλλουν στο αίσθημα του κορεσμού και τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Δεν περιέχει γλουτένη, γεγονός που τον καθιστά εξαιρετική επιλογή για άτομα με δυσανεξία σε κοιλιοκάκη ή γλουτένη και έναν εξαιρετικό τρόπο για να ενισχύσει τη θρεπτική δύναμη των συνταγών χωρίς γλουτένη.

Είναι επίσης ο μόνος σπόρος που τεκμηριωμένα περιέχει βιταμίνη C. Η περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνες (περίπου 13%-14%) είναι επίσης σημαντική και είναι μια από τις υψηλότερες και θρεπτικότερες σε ποιότητα πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης.  Σε αντίθεση με άλλα σιτηρά, είναι μια πλούσια πηγή απαραίτητων λιπαρών οξέων, συμπεριλαμβανομένου του υγιεινού για την καρδιά ελαϊκού οξέος που συσχετίζεται με το ελαιόλαδο. Περιέχει επιπλέον πεπτίδια που ενισχύουν την υγεία και φυτοχημικά όπως η ρουτίνη, η νικοτιφλορίνη,  το σκουαλένιο και η λουνασίνη. Η  βιοδραστική λονασίνη έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Ενώ και στη σόγια περιέχεται επίσης λουνασίνη, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η λουνασίνη του αμάρανθου διεισδύει πιο γρήγορα στον πυρήνα των καρκινικών κυττάρων. Το σκουαλένιο από την πλευρά του, μπορεί να σταματήσει την παροχή αίματος στους όγκους. Αρκετές μελέτες σε ζώα έχουν δείξει την ικανότητα του αμάρανθου να μειώνει τα τριγλυκερίδια και την LDL (κακή) χοληστερόλη και να βοηθά στην ομαλοποίηση του καρδιακού ρυθμού.

Πώς να βάλετε τον αμάρανθο στη διατροφή σας

• Βράζετε 6 φλιτζάνια νερού για κάθε φλιτζάνι αμάρανθου
• Ως ένα υγιεινό δημητριακό. Βράστε τον με γάλα και σερβίρετε με φρούτα και ξηρούς καρπούς.
• Ως νόστιμο σνακ ακριβώς όπως το ποπ κορν.  Μπορείτε να το προσθέσετε με αυτή τη μορφή πάνω από σαλάτες και σούπες. Μπορεί επίσης να αναμιχθεί με μέλι, αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς για να φτιάξετε ενεργειακές μπάρες πρωινού.
• Ως συνοδευτικό. Μαγειρέψτε το μέσα σε ένα ζωμό, προσθέτοντας τα αγαπημένα σας καρυκεύματα και λίγο λάδι.
• Βοηθά στο δέσιμο της σάλτσας, της σούπας ή των μαγειρευτών σας.
• Ως υποκατάστατο ρυζιού.
• Μπορεί επίσης να προστεθεί σε muffins ή μπισκότα.
• Ως αλεύρι. Το αλεύρι από αμάρανθο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη παρασκευή ζυμαρικών και ψωμιού.

Φωτεινή Πουρνάρα