Απειλή για το περιβάλλον το εμπόριο του φοινικέλαιου

Το φοινικέλαιο, εξάγεται από τον καρπό του φοινικόδεντρου Elaeis guineensis στην Αφρική, τη Νοτιανατολική Ασία καθώς και σε περιοχές της Νότιας Αμερικής. Είναι ένα φυτικό έλαιο υψηλής απόδοσης, με πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής, πολλαπλές χρήσεις και υψηλή ανθεκτικότητα στις ακραίες θερμοκρασίες και κυρίως την οξείδωση κατά το τηγάνισμα. Οι παρασκευαστές τροφίμων το προτιμούν καθώς απαιτεί μικρή ως καθόλου υδρογόνωση και παρατείνει το χρόνο ζωής των προϊόντων. Χρησιμοποιείται επίσης στους τομείς των καλλυντικών και των βιοκαυσίμων. Προωθείται ως εναλλακτικό καύσιμο και υγιεινό μαγειρικό λάδια καθώς δεν περιέχει τρανς λιπαρά.

Η Ινδονησία, η Μαλαισία, τα νησιά Βόρνεο και Σουμάτρα παράγουν από μόνα τους συνολικά περισσότερο από το 85 % της παγκόσμιας παραγωγής.  Η εντατική και εκθετική καλλιέργεια για την παραγωγή και την επέκταση του εμπορίου του φοινικέλαιου έχει λάβει πολύ ανησυχητικές διαστάσεις και διάφοροι φορείς παγκοσμίως καταγγέλλουν διαμάχες για παράνομη διεκδίκηση της γης από πολυεθνικές που εκδιώκουν τις τοπικές κοινότητες αλλά και ταυτόχρονη μη αναστρέψιμη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος λόγω της αποψίλωσης ολόκληρων τροπικών δασών χάριν της μονοκαλλιέργειας  ελαιοφοίνικα. Με τον τρόπο αυτό, τα οικοσυστήματα να καταστρέφονται ταχύτατα και απειλούνται με εξαφάνιση ζώα όπως ο ουρακοτάγκος και η τίγρη της Σουμάτρας. Επίσης, χιλιάδες στρέμματα γης είτε αποξηραίνονται είτε καίγονται για τον ίδιο σκοπό, απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα που επιδεινώνουν το υφιστάμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες τοξικών λιπασμάτων και χημικών φυτοφαρμάκων τα οποία μολύνουν το έδαφος, το νερό και τους καρπούς και τα απορρίμματα της επεξεργασίας του λαδιού καταλήγουν στο χώμα και σε ποτάμια. Από την άλλη πλευρά, εκατομμύρια ιθαγενών αυτών των περιοχών που έχουν εθιμοτυπικά δικαιώματα στη γη, χωρίς νομική κάλυψη και τίτλους ιδιοκτησίας, εξαναγκάζονται, συχνά υπό το καθεστώς απειλών, να παραδώσουν τη γη τους στην καλλιέργεια φοινικόδενδρων. 

Το SUPPLY CHA!NGE αποτελείται από 29 οργανώσεις από όλη την Ευρώπη και τον Παγκόσμιο Νότο που προσπαθούν συλλογικά να δώσουν λύσεις για την μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών σε όλες τις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες των καταστημάτων επώνυμων προϊόντων διατροφής. Η Fair Trade Hellas,  μάχεται για το Δίκαιο και Αλληλέγγυο Εμπόριο στην Ελλάδα και για να μπορέσουν να ενημερώσουν πληρέστερα τους καταναλωτές, έκαναν μια έρευνα στα ράφια των καταστημάτων τόσο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στην Ελλάδα, επιλέγοντας ως είδος το μπισκότο εξετάζοντας πόσα από αυτά περιέχουν πραγματικά φοινικέλαιο και αν αυτό είναι πιστοποιημένο ή όχι. Επιλέχθηκαν οι μεγαλύτερες αλυσίδες λιανεμπορίου στην Ελλάδα και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, από τους 66 κωδικούς μπισκότων μεγάλων πολυεθνικών και ιδιωτικής ετικέτας, οι 55 περιέχουν φοινικέλαιο. Παράλληλα, μόνο 4 από αυτά διασφαλίζουν ότι το φοινικέλαιο στα συστατικά τους παράγεται με βιώσιμο τρόπο μέσω της πιστοποίησης RSPO (certified sustainable palm oil). Οι οργανώσεις έχουν δημοσιοποιήσει κοινό αίτημα να σταματήσει η κατάχρηση εναντίον της φύσης και των αυτόχθονων λαών στις εφοδιαστικές αλυσίδες των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και των ελληνικών supermarkets και να προστατευθούν τα παραδοσιακά δικαιώματα των ιθαγενών της Νοτιοανατολικής Ασίας.